Kính gửi quý anh chị truyện ngắn thời sự của anh Phạm Nga, người sài Gòn với đại dịch Tàu Vũ Hán.
Thế giới hiện nay, không có ngày nào là không có người chết hay bị lây nhiễm.
Người, việc, không còn được bảo đảm, tương lai ai cũng mù mịt.
Người ta nhìn nhau qua cặp mắt, nụ cười không còn được thể hiện trên môi và phố xá đi vào im lặng, ngày đêm như phố hoang không người.
Thế đấy, giặc đến không nhìn thấy và để lại sau lưng những cuộc đời càng trống vắng hơn.
Cám ơn anh Phạm Nga đã gửi bài. kính chúc anh và quý anh chị qua mùa đại dịch bình an.
Caroline Thanh Hương
Truyện ngắn PHẠM NGA
MÙA DỊCH, NHỮNG NGƯỜI GIÀ LẶNG LẼ
1.
Khi bệnh dịch Covid 19 bắt đầu xuất hiện trong thị trấn, ngoài đường vắng dần người qua lại, rõ ràng người dân ai nấy đều giảm bớt các chuyện đi đứng, tụ họp, thăm viếng nhau… Nhưng nhóm bạn già – tạm gọi “đám ông Mười” - vẫn lai rai tụ tập, gặp gỡ nhau.
Ngụ ở cùng một xóm, qua lại dễ dàng bởi nhà gần gần nhau, không hiểu sao cái nhóm bạn già 4-5 ông này chỉ thích tụ nhà ông Mười, cứ như đây là trụ sở sinh hoạt một “câu lạc bộ phụ lão” thu nhỏ và tự phát mà ông Mười được tiếng hiền lành, tử tế kia coi như chủ nhiệm CLB. Kế đó, phải kể đến hội viên nhiệt tình nhất: bác Sáu Sơn, nhà ở đối diện nhà ông Mười. Hai người là anh em cột chèo do vợ ông Mười là em ruột vợ bác Sáu. Ngày nào bác Sáu cũng có thể bước qua nhà bạn già đến 2 – 3 bận.
Dù khi võn vẹn chỉ bác Sáu với ông Mười hay khi đông đủ 4-5 người, đám bạn già chỉ quanh quẩn bên chiếc bàn nhỏ kê ở nhà trước. Khách đến cứ tự động ngồi vào cái ghế mà có lẽ mỗi người đã ngầm chọn trước cho mình – lý do là ghế đó sát vách, tha hồ dựa lưng hay vị trí dễ nhìn ra đường chẳng hạn; còn chủ nhà luôn vắn tắt “Ngồi chơi!” rồi khẽ khàng châm thêm nước nóng bình thủy vào bình trà hay pha trà mới.
Điều đáng nói là đám người già này rất lặng lẽ. Ngay lúc chạm mặt nhau tại miếng sân trước nhà, khách cùng chủ nhà rất hiếm khi lên tiếng, ai nấy chỉ nhướng mắt hay gật đầu thật nhẹ, coi như chào nhau. Và sau đó, khi bắt đẩu buổi uống trà, họ chuyện trò bình thường, như trao đổi nhau vài tin tức, hỏi han tình trạng sức khỏe, nhắc chuyện xưa hay hồi mới tiếp thu… Gần đây, trong câu chuyện trao đổi tất nhiên đề tài mới và nóng – dịch Covid19, nhưng ngày qua ngày, chuyện này giảm dần tính thời sự nóng bỏng. Các ông bình thãn nói đến dịch Covid với giọng đều đều, không có gì sôi nổi, y như nói về các đề tài thông thường khác như chuyện bệnh tật người già và chuyện đánh đề.
Đáng nói hơn, dù là về đề tài nào đi nữa, mảng sinh hoạt có tiếng nói và cử động ấy rất sớm tự lụn tàn hay bị bỏ ngang. Nói qua nói lại một đỗi, ai nấy như bị hụt hơi hay bí đề tài hoặc thậm chí chợt làm biếng nói mà dần hồi nối tiếp nhau tắt đài. Nhiều khi, một người còn ráng kể cho xong đoạn chót của câu chuyện cũ hay đặt một câu hỏi bâng quơ, nhưng cũng nín luôn khi nhận ra người đối diện một mực im bặt/không phản ứng gì. Ai nấy ngồi thừ ra, im lặng - nhưng nếu có nhìn vào những đôi mắt già nua mới thấy đó là những đôi mắt trống rỗng, không vui cũng không buồn, cũng không có vẻ gì là trầm ngâm, lo nghĩ. Những người già cùng làm thinh rất lâu, hết ngó người đối diện lại ngó ra đường, có khi cả 20 phút hay nửa tiếng đồng hồ trôi qua mới nghe ông nào đó kiếm ra chuyện gì đó mà lên tiếng. Cũng có khi chủ nhà bỏ mặc khách một mình, ra nhà sau làm việc gì đó, đến khi trở lên thấy nhà trước trống trơn, khách đã thầm lặng ra về tự lúc nào, chẳng một lời hô lớn để kiếu từ; còn nếu khách chưa về, màn kịch câm-phân-nửa lại diễn tiếp…
Chỉ có giọng người nói vang vọng, rổn rảng khi có ông Hai sang chơi. Mới bước vào sân trước, ông già này đã lớn tiếng gọi: “Mười Tỏn ơi!” hay “Mười Tỏn! Có nhà hôn?”. Ông Hai còn được lối xóm gọi là “ông Hai sư ông” bởi đang tu ở một cái am lụp xụp trong xóm và thường xuyên mặc đồ nâu sòng. Cái am nhỏ như cái chòi chăn vịt ngoài đồng do ông tự cất khi ông bỏ Sài Gòn, bỏ gia đình xuống đất này tu hành. Chỉ già hơn ông Mười 1-2 tuổi nhưng ông Hai tỏ ra rất đàn anh, thản nhiên gọi trỏng cái tên cúng cơm “Toản” của bạn thành “Tỏn” . Nghe nói hai người đã kết nghĩa anh em sanh tử có nhau từ thời trẻ trai đi lính Cao Đài. Giờ thì hai bạn già ngồi im lặng uống trà, nhưng chỉ chốc lát ông Hai lại rổn rảng lên tiếng về một để tài tuyệt đối quen thuộc. “Sao, bữa nay đánh con mấy đây?”, hay “Sao, mày có thấy con gì hôn Mười? Con mấy hả?”.
Xóm ngoại ô ở đây đã buồn bã, xơ xác, ai tiếp cận một nhúm nhỏ dân cư trong xóm là những người già này lại càng cảm thấy buồn hơn, chán hơn. Người già sống lặng lẽ, một mực kín tiếng suốt từ trong nhà mình cho đến nhà bạn bè. Không khí lặng thầm luôn chế ngự những nơi họ có mặt, kể cả lúc có ông nào đó trúng số đề. Lý do là được trúng số nhưng số tiền thưởng không đáng kể, bởi ông già nào muốn chơi cũng chỉ có thể đánh rất nhỏ với chỉ vài ngàn đồng tiền xác, thì có gì đáng ồn ào?
Kể ra kiểu sinh hoạt trầm lặng, ù lì của đám bạn già cũng có xao động, chộn rộn chút đỉnh vào lần ông Mười trúng số, so với các bạn già từng trúng thì hơi nhiều một chút, đó là trúng được 1 triệu 4 từ 20 ngàn đồng tiền xác đánh ‘con bướm’ tức con số 41. Ông Mười lặng lẽ đi lãnh thưởng, chỗ ghi đề/trả thưởng là một địa chỉ khuất lánh trong hẻm ở xóm trên, từ lâu vẫn thầm lén hoạt động đều đặn, bất kể mùa mưa hay mùa nắng, mùa tết hay mùa dịch…Vốn tốt bụng và tử tế, ông Mười Toản đãi đám bạn già cùng xóm đi cà phê, cả ăn sáng. Khi đám bạn già lủ khủ kéo nhau từ xóm nhà thả bộ ra chợ - chừng 1 cây số, có lẽ hiếm có khách đi đường nào thèm để ý, để mắt đến cảnh tượng mấy ông già hom hem, nhợt nhạt đến phát nản. Ra đến chợ, ở quán cà phê quen, sự việc có vẻ sáng sủa, khiến cái quán mùa dịch đang vắng khách chợt có sinh khí hơn một chút. Ông Mười vui vẻ nói, đại khái bữa nay ông đãi nên anh em khỏi kêu cái cà phê đen rẻ mạt, tiện tặn như mọi bữa, cứ thoải mái kêu cà phê sữa, cà phê sữa đá hay thứ gì uống khoái nhất … Sau chầu cà phê, cả đám đến xe hủ - tíu - mì - hoành - thánh cũng ở gần chợ. Lại ông Hai “sư ông”, tuy mặc nâu sòng nhưng chẳng bao giờ vướng víu gì chuyện ăn chay lạt, đã gọi một tô lớn đặc biệt vừa xí quách vừa hoành thánh, rổn rãng nói: “Mười Tỏn à, kiếm một xị ngon thiệt ngon đi! Tao kêu mồi tô xí quách nè!”.
Đã kết thúc cái gọi là bữa-đãi-trúng-đề giữa mùa dịch, mấy ông già lại lủ khủ thả bộ về xóm nhà. Họ lại im lặng lê chân, bước chậm trên vỉa hè. Vừa rồi, có một chút (tạm gọi) sống thở sinh động, một chút chộn rộn, ồn ào chợt thoát ra từ xị rượu đế hiếm-khi ở quán hủ tíu đã bị đám người già bỏ lại quán mất rồi…
PHẠM NGA
(2021, đang mùa Covid)
