Translate

Libellés

vendredi 30 décembre 2016

Những con huîtres nhân tạo cho những ngày lễ cuối năm.

Người tiêu thụ huîtres ngày càng đông và thiên nhiên thì không đáp ứng kịp số lượng đòi hỏi để tiêu thụ.

Những con huîtres sau này đa số được sinh ra trong những phòng thí nghiệm, vì vậy chúng được chế tạo ra để kịp bán cho những ngày lễ cuối năm.

Mời xem bài tường thuật.

Caroline Thanh Hương

Réveillon : une huître sur trois est "artificielle"

Pour le moment, le consommateur ne connaît pas la provenance des huîtres qui arrivent dans son assiette. 
Pour le moment, le consommateur ne connaît pas la provenance des huîtres qui arrivent dans son assiette.  © LIONEL BONAVENTURE / AFP/ LIONEL BONAVENTURE

jeudi 29 décembre 2016

Món ngon Xiú Mại làm tại nhà.

Kính mời quý anh chị bắt tay vào thực hiện một món ăn quen thuộc là món Xiú Mại.
Chúng ta có thể ăn không hay ăn với bánh mì.
Chúc quý anh chị ngon miệng với youtubes của 2 đầu bếp.
Caroline Thanh Hương
  photo com-van-phong-xiu-mai-boc-trung-cut-21.jpg

Cách làm xíu mại sốt cà chua ngon không tả nổi

  photo meatball-banh-mi11.jpg

 

Cách làm xíu mại sốt cà chua ngon không tả nổi 4.21/5 (84.12%) 34 votes
Xíu mại là một món ăn có nguồn gốc từ người hoa và du nhập vào Việt Nam, qua bao thời gian và năm tháng món ăn xíu mại dần chiếm trọn tình cảm của mọi người và ngày càng được mọi người yêu thích. Hôm nay, a mẹo vặt chúng tôi sẽ hướng dẫn cho bạn cách làm xíu mại ngon tuyệt này. Các bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu một cách chi tiết nhất cách làm món ăn ngon tuyệt vời này ngay trong bài viết này nhé!

Bạn nên xem thêm:

  photo 1_3.jpg
Cách làm xíu mại ngon – Xíu mại thơm ngon bổ dưỡng

Nguyên liệu cho cách làm xíu mại gồm:

  • Thịt ba rọi: 300g thịt ba rọi xay nhuyễn
  • Hành tây: 1 củ
  • Hành tím: 6 củ
  • 2 chén canh nước hầm xương
  • Bánh mì: 1 ổ
  • Tỏi: 1 củ
  • Dầu đều: 2 muỗng cà phê
  • Gia vị nêm nếm
  photo 2_3.jpg
Cách làm xíu mại ngon – Nguyên liệu cần chuẩn bị để làm xíu mại ngon

Cách làm xíu mại ngon như sau:

Bước 1: Bạn đem hành tây lột sạch vỏ rửa sạch, sau đó cắt củ hành tây làm 2, lấy phân nữa củ hành tây bạn cắt nhỏ hình hạt lựu sau đó cho vào trộn chung với thịt xay nhuyễn. Tiếp đến bạn cũng làm sạch 6 củ hành tím băm thật nhuyễn cho vào chung với thịt xay nhuyễn + ½ muỗng cà phê muối + ½ muỗng cà phê nước mắm + ½ thìa cà phê đường + 1 muỗng cà phê tiêu xay nhuyễn. Cuối cùng bạn trộn thật đều tay hỗn hợp này lại với nhau.

  photo 3_2.jpg

Cach lam xiu mai ngon – Ướp thịt xay nhuyễn với các gia vị
Bước 2: Bạn lấy ổ bánh mì xé nhỏ thật nhuyễn ra, cho vào trộn đều với thịt ba rọi để khoảng 3 phút đến 4 phút cho bánh mì nở đều ra thấm đều gia vị và tạo độ kết dính với thịt xay nhuyễn là được.
  photo 4_2.jpg

Cách làm xíu mại ngon – Cho bánh mì vào ướp chung với thịt xay nhuyễn
Bước 3: Bạn tiếp tục cho 1 ít dầu vào trộn đều với hỗn hợp thịt lại một lần nữa.

  photo 5_2.jpg

Cách làm xíu mại ngon – Cho dầu vào trộn đều với hỗn hợp tạo màu sắc cho xíu mại
Lưu ý: Bạn cho một ít bánh mì thôi thấy tỷ lệ vừa đủ với thịt xay nhuyễn là được.
Bước 4: Chúng ta tiến hành nắn viên xíu mại, bạn dùng một cái răng tay thật sạch đeo vào tay, sau đó cho một ít dầu ăn vào răng tay, tiếp tục bạn bắt đầu nắn xíu mại thành những viên tròn đều nhau.
  photo 6_2.jpg

Cach lam xiu mai – Vo tròn xíu mại thành từng viên nhỏ một
Bước 5: Bạn đem xíu mại cho vào lò hấp khoảng khoảng 10 phút. Sau đó xíu mại chín bạn đem ra và để nguội.
Bước 6: Làm nước sốt cà chua, đầu tiên bạn bắt một cái chảo lên bếp, cho một ít tỏi băm vào, đảo đều tay khi có mùi thơm, bạn cho một ít củ hành tây sắc thành hình hạt lựu vào, tiếp đến bạn cho tương ớt và tương cà vào + thêm một ít cà chua thái thành hạt lựu đảo đều tay.

  photo 7_2.jpg

Cách làm xíu mại ngon – Thực hiện làm nước sốt cà chua
Bước 6: Kế đến bạn cho 2 chén nước hầm xương vào, đun thật sôi, sau đó bạn bắt đầu nêm gia vị cho vừa ăn là được. Khi nêm nếm xong bạn bắt đầu cho toàn bộ những viên xíu mại vừa hấp chín vào chảo đun sôi tiếp tục cho đến khi nước xốt cạn dần thấm đều vào viên xíu mại.
  photo 8.jpg
Cách làm xíu mại – Cho xíu mại vào nấu chung với nước số cà chua

  photo 9.jpg
Cách làm xíu mại sốt cà chua ngon không tả nổi – Xíu mại thơm ngon bổ dưỡng
Như vậy là chuyên mục nội trợ nấu ăn ngon của ameovat.com đã giới thiệu cho các bạn xong cách làm xíu mại sốt cà chua thơm ngon rồi nhé. Hãy nhanh tay làm cho gia đình mình món ăn ngon này bạn nhé.
Chúc bạn thành công với cách làm xíu mại và thưởng thức ngon miệng với món ăn này nhé

mercredi 28 décembre 2016

Qu'est ce qu'elle vient faire une aspirine dans une machine à laver?

Quand un médicament fait un effet incroyable.
On ne peut pas demander mieux.

Jetez un comprimé d’aspirine dans votre machine à laver, vous serez surpris du résultat !


Cette astuce à base d’aspirine pourrait vous paraître des plus absurdes, et pourtant elle marche. Vous voulez que votre linge soit irréprochable ? Suivez le guide.

Vous pouvez désormais dire adieu aux horribles auréoles jaunes qui se forment sous les aisselles, aux taches tenaces de nourriture ou de gras qui n’ont décidément aucune envie de partir, ou encore à cette couleur terne qui donne grise mine à vos plus beaux habits.
Vous avez dans votre placard à pharmacie l’arme secrète pour redonner un bon coup d’éclat à vos vêtements : un cachet d’aspirine.
L’aspirine, de son nom scientifique acide acétylsalicylique, est utilisée en médecine pour combattre plusieurs maux, des moins graves aux plus graves.
Elle traite les douleurs, les maladies cardiovasculaires, prévient certains cancers, et favoriserait même la fécondation. Une étude réalisée en 2004 a démontré que la prise d’une dose de 75 mg d’aspirine quotidiennement favorisait la fécondation en améliorant la vascularisation dans l’utérus. Mais c’est une autre histoire. Aujourd’hui, nous l’utiliseront de manière bien différente !

Pourquoi l’aspirine ?

Généralement, lorsque l’on vous parle d’aspirine, vous pensez automatiquement à un mal de tête ou à de la fièvre, mais ce ne sera plus le cas après avoir lu cet article car, oui, l’aspirine peut avoir des usages domestiques. Comment ? On vous montre.
Outre ses utilisations pharmaceutiques, l’aspirine peut être utilisée pour ses propriétés blanchissantes, tout comme le bicarbonate de soude. En effet, utiliser des comprimés d’aspirine pour blanchir vos vêtements peut vous dispenser d’acheter tous ces tas de produits détachants, en vous offrant autant d’efficacité. Plus la peine de vous ruiner ! Grâce à l’aspirine, vos vêtements retrouveront leur blancheur initiale et seront comme neufs.
Le principal agent contenu dans les comprimés d’aspirine est l’acide acétylsalicylique qui redonne aux tissus leur blancheur initiale en agissant comme un décolorant.
Comment procéder ?
Pour appliquer cette astuce, il vous suffit d’écraser à l’aide du dos d’une cuillère environ 3 cachets d’aspirine et de les diluer dans une bassine d’eau chaude dans laquelle vous tremperez vos vêtements blancs pour laisser agir toute la nuit.
Le lendemain, essorez vos vêtements sans les rincer et placez-les dans votre machine à laver. Ajoutez à votre produit de lessive habituel quelques cachets d’aspirines et lancez le processus de lavage.
Vous serez étonné du résultat : vos vêtements retrouveront une blancheur éclatante, les taches auront disparu et les tissus resteront frais et propres pour longtemps. Vous êtes déjà amoureux de cette astuce, avouez-le !

D’autres utilisations surprenantes de l’aspirine…

L’aspirine peut également être utilisée pour :
  • Laver les cheveux et les débarrasser des pellicules
  • Traiter l’acné et réduire les boutons (elle a un effet asséchant)
  • Blanchir la peau et les ongles
  • Redémarrer le moteur d’une voiture en panne (et oui, aussi surprenant que cela puisse paraître)
  • Traiter les verrues
  • Adoucir les cors de pieds, etc.

Uống Bia ngon, lợi và hại.

Une découverte étonnante pour les femmes et pour les hommes, c'est le sujet d'être bon au lit.
Un des éléments qui stimule  et qui rend l'homme plus sensuel, c'est la bière.
Si vous voulez tester à cette occasion des fêtes de fin d'année, alors, il ne faut pas hésiter.
Cela dit, il faut consommer avec modération, et peut être bon à faire passer l'info au couple qui a envie de faire des bébés...
Kính gửi quý anh chị một tin đáng được chú ý vào những ngày lễ cuối năm.
Đó là, muốn có những cháy bỏng trên giường, người đàn ông, theo tin tức dưới đây cho biết, có một thứ viagra dễ tìm nhất và it́ hại hơn thuốc là la  bière.
Caroline Thanh Huong
  photo 1451520129Homer-Simpson-tiens-une-biere.gif
La bière améliore vos performances sexuelles Partager sur Facebook 103 K WhatsApp Recevoir la newsletter FacebookTwitterWhatsAppPartager sur Facebook if(width_site<728){ document.write('
'); } Si vos femmes ont tendance à vous reprocher votre consommation de bière, sachez messieurs que ces dernières ont bien tort. Car selon certains médecins, la bière serait au contraire une alliée de poids pour vos performances au lit. Qui pourrait croire qu'une petite mousse bien fraiche puisse avoir autant d'effet qu'une pilule de Viagra ? Et pourtant selon la sexologue américaine Kat Van Kirk, la bière, pour plusieurs raisons, aurait chez les hommes des effet bénéfiques sur leurs performances sexuelles.Un boosteur de libido Si l'on en croit Mme Van Kirk, la bière (surtout la brune) en raison de sa haute concentration en fer, aiderait à booster la libido chez la gent masculine. Stimulée par la présence du fer, la production de globules rouges aurait tendance à s’accroître, facilitant ainsi la circulation sanguine et par là même… les érections.Riche en phytoestrogène, la bière aurait même pour bienfaits de lutter contre l'éjaculation précoce. Si on ajoute à cela qu'une pinte de cette boisson bénie des dieux diminuait de 31% les risques d’infarctus ou d’AVC, on peut dire que la bière a vraiment des vertus indéniables. Quelles bières faut-il consommer ?Toujours selon la thérapeute, pour être au top durant l'acte sexuel, il est conseillé de consommer de la Guinness. Une bière aux propriétés fortifiantes, riche en minéraux, en probiotiques et en vitamine B.Pour augmenter le désir sexuel et réaliser des performances comme sous Viagra, la sexologue préconise la Innis & Gun. Une bière brassée à Édimbourg en Écosse, composée d’une cinquantaine de stimulants naturels comme le ginseng, le gingko biloba et le damiana. Selon Kat Van Kirk, celle-ci aiderait à décupler l'appétit sexuel et les exploits sous la couette. Publié par Guichaoua Virginie, le 10 novembre 2015 Vous nous aimez déjà ?Ne plus afficher Top vidéo Euromillions : un habitant de Montbard vient de gagner 61 millions d'euros avec une technique un peu particulière Humour Edymar Martinez : Découvrez la nouvelle Miss International 2015 Vidéo Elle passe à la télé mais oublie de mettre un... soutien-gorge Vidéo Kizomba : Fini le twerk, voici la nouvelle danse sensuelle du moment Vidéo Cristina Pedroche : cette présentatrice espagnole enlève le haut en pleine émission Vidéo LRDS : le side boobs de Mélinda a choqué Cristina Cordula Vidéo Sideboobs: la nouvelle tendance sexy qui sublime les plus belles poitrines 20 photos

En savoir plus : http://www.gentside.com/humour/la-biere-ameliore-vos-performances-sexuelles_art72408.html
Copyright © Gentside
  photo logo7.png


Uống rượu bia đúng cách tốt cho sức khỏe.


5 (100%) 2 votes
Uống bia đúng cách sẽ mang lại lợi ích rất lớn – Biết dừng đúng lúc để bảo vệ sức khỏe của mình.
ruou bia

1. Làm dịu cơn đau bụng

Khi bị đau bụng do rối loạn tiêu hóa, chỉ cần ngồi xuống và uống chút bia. Lợi ích của uống bia sẽ giúp dạ dày của bạn dịu lại. Chất cồn giúp giảm đau khá tốt. Đừng dùng nếu bạn có vết loét hoặc viêm dạ dày.

2. Dùng hấp thức ăn.

Khi đun tôm sôi lên, thêm bia vào nấu. Bạn sẽ ngạc nhiên vì thực phẩm rất thơm ngon, đậm đà mà không hề còn mùi bia.

3. Chống đột quỵ.

Viện sức khỏe cộng đồng Havard đã tiến hành một cuộc nghiên cứu và cho biết những chất cồn khi được sử dụng ở mức cho phép, đặc biệt là bia có thể ngăn chặn những cơn đột quỵ. Bia không cho hình thành các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch và cản trở sự lưu thông máu.
Nhờ vậy, máu lưu thông được đến tim, não và cổ, tránh được các cơn đột quỵ do thiếu máu. Bia cũng giúp giảm đột quỵ do loãng máu.

4. Giảm nguy cơ mắc sỏi thận

Một nghiên cứu do các chuyên gia người Mỹ thực hiện được công bố trên tạp chí khoa học và sức khỏe Mỹ cho rằng, những nam giới có thói quen uống bia chừng mực có thể giảm 40% nguy cơ mắc chứng sỏi thận so với những người không có thói quen này.
Cũng theo các chuyên gia thì Lợi ích của uống bia với người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên giúp giảm nguy cơ mắc chứng bệnh mất trí nhớ so với những người không uống bia.

5. Tốt cho phụ nữ lớn tuổi

Một nghiên cứu khoa học của trường đại học Harvard được xuất bản trong tạp chí y khoa của Anh cho thấy, một lượng vừa phải nồng độ cồn hấp thu vào cơ thể sẽ giúp ích cho việc duy trì khả năng tư duy đối với những người phụ nữ lớn tuổi.
Trong khi đó, các nghiên cứu của trường đại học Stufts đã kết luận rằng nồng độ cồn có thể duy trì độ bền chắc của xương cho phụ nữ lớn tuổi. Thêm vào đó, chất bioflavonoids được tìm thấy trong bia có tính chất tương tự như oxtrogen – chất này sẽ hoạt động như là một dạng hormone tự nhiên thay thế việc điều trị bệnh cho những phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh.
tot-cho-phu-nu-lon-tuoi

6. Giảm mắc bệnh đái tháo đường

Cũng theo một cuộc nghiên cứu tại Havard thì việc uống bia có chừng mực sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường loại 2 lên đến 25%. Cuộc thí nghiệm khảo sát khoảng 38,000 người, những người ít khi sử dụng rượu, khi uống một đến hai cốc bia hoặc bất kỳ thức uống có cồn nào hàng ngày, tỉ lệ này tăng lên rõ ràng.
Nhưng nếu họ uống nhiều hơn sẽ không đem lại hiệu quả. Cuộc nghiên cứu nhận thấy rằng những người uống bia điều độ có thể chống lại bệnh tiểu đường vì chất cồn có tác dụng thúc đẩy chuyển hóa insulin.

7. Gội đầu Gội đầu bằng bia có thể giúp mái tóc hư tổn của bạn trở nên bóng bẩy.

Chỉ cần hòa 1 lon bia với 1 quả trứng sống để gội đầu – hỗn hợp này có thể tạo bọt giống như các loại dầu gội thông thường. Sử dụng phương pháp này thường xuyên, bạn sẽ thấy ngạc nhiên bởi tác dụng của nó.
Tốt nhất bạn nên sử dụng liệu pháp điều trị đặc biệt này mỗi tháng một lần. Bạn cũng có thể sử dụng bia như dầu xả – thoa bia lên tóc, mát xa tóc, rồi sau đó xả lại với nước sạch. Ngoài ra, nếu bạn mất ngủ, hãy uống bia vì trong bia có chứa một số chất giúp giảm thiểu stress, tránh căng thẳng và trầm cảm. Nhờ thế mà bạn ngủ ngon hơn.

Uống bia đúng cách:

Thiết lập giới hạn và tốc độ uống của bạn Quyết định uống bao nhiêu là đủ sẽ do bạn quyết định và nên kiên trì thực hiện. Đừng ngại khi phải nói “Không, cám ơn”.
Ngoài ra, hãy nhớ uống từ từ. Một lá gan mạnh khỏe có thể xử lý 1 ly tiêu chuẩn (330ml bia) trong 1h – nếu bạn uống nhanh hơn mức đó, cơ thể bạn có nguy cơ bị quá tải khả năng xử lý chất cồn. Điều này đặc biệt quan trọng trong các buổi tiệc và trong hoàn cảnh xã hội, nơi mà áp lực uống bằng nhau có thể làm bạn mất khả năng đánh giá.
Không nên uống lúc bụng đói Ăn một bữa đầy đủ trước khi bạn ra ngoài uống bia với bạn bè có thể giúp làm giảm khả năng hấp thụ của chất cồn. Ăn no giúp bạn giảm số lượng bia mà bạn có thể uống.

Không nên uống bia chay

Nhiều loại bia có khoảng 5% cồn, do đó không nên uống bia “chay” mà hãy ăn thứ gì đó trong khi uống ví dụ như bánh sandwich hoặc khoai tây rán, loại thức ăn này sẽ giúp hấp thụ lượng cồn để cồn không thể ngấm thẳng vào máu. Tránh uống bia rượu khi đói. Liều lượng uống Có khoảng 200 calo trong mỗi cốc bia, tương đương với một cốc café sữa. Mỗi ngày, theo các nhà khoa học, một phụ nữ nên uống 2 cốc bia còn nam giới nên uống 3 cốc, kèm theo với chế độ ăn uống điều độ để duy trì sức khỏe.
Tổng Hợp


Cùng xem những minh họa cụ thể về tác động của rượu bia tới từng cm trong cơ thể người…
Chúng ta đều biết rằng, rượu bia là những thức uống có cồn phổ biến. Tuy nhiên, mặc dù biết tác hại của rượu bia đến cơ thể là rất lớn, nhưng lượng tiêu thụ bia rượu ở nước ta vẫn ở mức cao, 3 tỷ lít bia/năm - lọt vào top 3 châu Á.
Infographic dưới đây sẽ giúp bạn để hiểu hơn về những ảnh hưởng gây ra bởi rượu bia đến từng bộ phận của cơ thể con người.
Check tác hại của rượu bia đến từng bộ phận cơ thể


Check tác hại của rượu bia đến từng bộ phận cơ thể
Cập nhật: 26/04/2014 Theo Trí Thức Trẻ/Kenh14

Thực phẩm bị ô nhiểm từ chính hộp chứa.

Il faut avoir peur ou pas?
Bao nhiêu bao bọc chứa thức ăn trong hộp giấy gây ô nhiểm cho thức ăn, có ai biết và hiểu tại sao 0?
Những thực phẩm nào đáng lo ngại?
Quý anh chị đừng tưởng ăn chai hay ăn mặn là ngừa được bệnh nhé.
Ngay cả ăn ngũ cốc cũng có độc tố trong thực phẩm là tại sao?
Giời ạ, nếu biết trước có cả trăm thứ độc dược được chuyển từ miệng mình vào bụng thì có lẽ ta không nên ăn gì cả, thì có thể cũng sống vì Nước.
Caroline Thanh Hương
 
 
 
Tout le monde s’en doute : avaler des hydrocarbures est très mauvais pour la santé. Ce qu’on sait moins, c’est que, justement, des hydrocarbures, on en avale tous les jours ! 60% des aliments testés en France seraient contaminés. Il est temps que ça change.
L’ONG Foodwatch défend les droits des consommateurs. Son objectif : que chacun « puisse librement décider de ce qu’il mange, en toute connaissance de cause et sans risque« . Alors, forcément, des hydrocarbures planqués dans les céréales de nos enfants, ça ne lui plaît pas trop.
Source : Shutterstock

Ça ne lui plaît pas pour deux raisons. D’abord parce que les industriels n’en parlent jamais mais aussi et surtout parce que les hydrocarbures (qui contaminent l’alimentation via les emballages) sont soupçonnés d’être cancérogènes, perturbateurs endocriniens et mutagènes. Rien que ça…
En octobre 2015, après toute une batterie de tests, Foodwatch avait nommément désigné les produits coupables. Parmi eux, nous pourrions citer : des lentilles Auchan,  des pâtes pour enfants de la marque Carrefour, du riz E. Leclerc, du cacao Van Houten, de la poudre chocolatée Nestlé ou des corn-flakes Intermarché et Monoprix…
Exemple :
Source : Foodwatch

Depuis, ces révélations ont semble-t-il produit leurs premiers effets : de nombreux distributeurs (notamment ceux cités ci-dessus), ont pris des engagements forts contre la présence d’hydrocarbures dans l’alimentation.
Mais il reste encore beaucoup de chemin à parcourir. C’est pourquoi l’ONG fait tourner une pétition destinée au gouvernement français. Objectif :
« Fixer des limites strictes à la quantité d’huiles minérales présentes dans les aliments et rendre obligatoire l’utilisation de barrières adéquates pour tous les emballages en papier et carton. (…) notre santé ne peut pas dépendre du bon vouloir des fabricants ou de la grande distribution. »

Pour une nourriture un peu plus saine, vous savez ce qu’il vous reste à faire. Et, en attendant que la loi bouge enfin, si vous voulez éviter de manger n’importe quoi (des hydrocarbures par exemple), voici la liste des aliments contaminés (liste de novembre 2015).

samedi 24 décembre 2016

Con Cò Thơ viết tự truyện về chuyện Cao Thượng bất đắc dĩ.


Nhạc Giáng Sinh Neil Phạm, show Caroline Thanh... par crth2837


Tự truyện của Con Cò Thơ với một chút tình thân với bạn hữu, một tấm lòng chồng yêu vợ và một tâm tình của người không còn trẻ nữa.
Nhọc nhằn của cha mẹ đối với con thơ khác xa với những chăm sóc của 2 người bạn đời lúc tuổi già.
Ai cũng mong muốn có một ngày mai tươi sáng hơn ngày hôm qua, nhưng không ai nhớ tới chuyện vui được hôm nào thì hãy mừng cho ngày hôm đó.
Khi nào chúng ta đang có sức khoẻ, chúng ta không biết quý mà phí phạm trong chuyện coi thường nó và đến khi khám phá ra sức khỏe là cả một gia tài thì có thể đã quá muộn.
Lồng trong câu chuyện người già, ta lại có một thoáng nhìn về những nhân vật lịch sử và bối cảnh thời gian đã qua, hy vọng giới trẻ nếu quan tâm xin cứ tìm hiểu về lịch sử để hiểu biết thêm.
Kính chúc quý anh chị luôn mạnh khoẻ.
Caroline Thanh Hương


  photo hinh-noel-3d-de-thuong-2.jpg

Bằng hữu thân mến
Chỉ còn 10 ngày nữa là hết năm. Con Cò gửi tới các bạn bài này (trong attach), một bài tâm huyết của hắn. Xin lỗi các bạn vì trong bài có 2 từ rất thô lỗ ( rửa đít) nhưng nếu vắng 2 từ đó thì Cò rất khó dãi bày hết sắc thái của đề tài.
Chúc các bạn một năm mới an khang mạnh khỏe.
Con Cò

RỬA ĐÍT CHO NGƯỜI MÀ ĐƯỢC GỌI LÀ CAO THƯỢNG
Tôi đã rửa đít cho bà vợ Alzheimer suốt 5 năm mới được gọi là "Người Chồ̀ng Lương Thiện" (xin xem thêm phụ bản ở cuối bài) nhưng chỉ rửa đít một lầ̀n cho một ông bạn mà được vinh thăng "Người Cao Thượng".
Chuyện này liên hệ tới ông bà thông gia của tôi (con gái út của họ lấy con trai trưởng của tôi), ông Nguyễn Khắc Chính và bà Nguyễn Xuân Lan, nên tôi cần nói qua tiểu sử của hai người này.
Ông Nguyễn Khắc Chính sinh năm 1922 (hơn tôi một con giáp) tại làng Thần Phù, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Lúc thiế́u thời, ông học trường nhà dòng của tỉnh Thanh Hóa do một cố́ đạo người Pháp làm hiệu trưởng. Từ năm 12 tuổi ông là con nuôi duy nhất của vị cố đạo này. Ông Trần Kim Tuyến (sau này đỗ bác sĩ nhưng không hành nghề̀ y mà làm giám đốc sở tình báo của Đệ Nhất Cộng Hòa VN, dưới quyền điề̀u khiển của ông Ngô Đình Nhu) là bạn thân lâu năm với ông và cùng tốt nghiệp trung học với ông ở trường nhà dòng này. Cuối thập niên 1950, do bác sĩ Tuyến đề̀ cử ông được ông Ngô Đình Nhu bổ nhiệm chức giám đốc báo chí phủ Tổng Thống. Ông giữ chức này không lâu thì bị ông Nhu cách chức vì ông khuyên ông Nhu nên để đích thân TT Diệm (chứ không nên thay mặt TT Diệm) sang Campuchia đáp lễ quốc vương Sihanouk đã thăm viếng Saigon trước đó mấy tháng. Ông giải thích rằ̀ng tuy vai trò của ông Nhu rất quan trọng trong chính phủ của ông Diệm nhưng chức vụ chỉ là cố́ vấ́n, không có tư thế́ ngoại giao của Tổ̉ng Thố́ng để đáp lễ một Quốc Vương. Ông cũng trình với ông Nhu rằ̀ng địa thế́ của Campuchia tố́i quan trọng cho an ninh của Việt Nam Cộng Hòa. Sau khi bị cách chức, ông hành nghề luật sư cho đế́n khi Saigon thất thủ. Năm 1968 ông đoạt giải nhất trong cuộc thi văn chương mà nước Nhật đặt ra cho Thế Vận hội Đông Kinh kỳ ấy (ông viết bài ấy bằ̀ng tiếng Pháp cho nên ông có tên trong hội văn bút Pháp quốc). Cuối năm 1975, ông tham gia trong ban lãnh đạo của vụ nổi loạn ở Nhà thờ Vinh Sơn và bị Việt Cộng kết án 17 năm khổ sai. Hội Văn Bút Pháp đã nhiều lần can thiệp xin giảm án cho ông nhưng ông vẫn ở tù đủ 17 năm không thiếu ngày nào. Năm 1993 ông được bà Xuân Laṇ bảo lãnh sang cư ngụ tại Maryland và tích cực hoạt động lâu dài cho Chính Phủ Lâm Thời Viết Nam của  Nguyễn Hữu Chánh. Năm 2015 bịnh multiple myeloma cùa ông trở nặng và ông qua đời ngày 24 tháng 9 năm 2016 ở tuổi 94.
Bà Nguyễn Xuân Lan sinh năm 1932 tại miền Nam và tốt nghiệp cử nhân văn khoa tại trường đại học Sorbone bên Pháp năm 1955. Bà trúng cử dân biểu Quốc Hội Lập Hiến rồi chuyển sang Quốc Hội Lập Pháp của Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam và là thư ký đặc biệt cùa bà Ngô Đình Nhu cho đến ngày hai ông Diệm Và Nhu bị ám sát. Bà là người duy nhất chứng klến giờ phút chót của bang giao Cabot Lodge - Ngô Đình Diệm: ngày 31-10-1963 ông Lodge vào dinh Độc Lập gặp ông Diệm lầ̀n chót và bà là thông dịch viên. Ngay sau giờ phút gặp gỡ đó bà đã đoán rằ̀ng ông Diệm khó thoát chế́t (lúc tiễn chân ông Lodge ra xe bà hỏi: "Thưa ông đại sứ, ông có thể làm gì để giúp Tổng Thống của tôi? Ông Lodge lạnh lùng trả lời: " Tôi sẽ làm hế́t sức của tôi để giúp cho nước Việt Nam"). Đầ̀u năm 1964, để giúp bà thoát khỏi nanh vuốt của Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng, ông Lodge cấ́p cho bà một học bổ̉ng đi UCLA học về̀ education. Bà trở về̀ nước dạy bán thời gian ở các đại học Đà Lạt và Huế cho đế́n khi Saigòn thất thủ. Năm 1978, sau 2 lần vượt biên thất bại (trong khi chồ̀ng ở tù), cuối cùng bà đưa được 3 đứa con gái sang Mỹ và đào tạo thành một nha sĩ, hai bác sĩ. Đứa con gái út, Nguyễn Thuấ́n Phương, là con dâu cả của tôi và hiện thời là associate professor ngành radiology của University of West Virginia. Bà bắt đầ̀u bị Alzheimer từ năm 2013 và tới bây giờ thì đã quên khá nhiều và đã đi lạc nhiều lầ̀n.
Vào Đề̀
Ngày 17 tháng 9 năm 2016 tôi lái xe tới Silver Spring, Maryland thăm ông Chính vì nghe tin ông đang nguy kịch. Quãng đường từ nhà tôi tới nhà ông dài 25 miles và cầ̀n từ 45 phút tới 1.5 giờ lái xe tùy theo traffic. Tôi khởi hành lúc 11.30 AM và tới nơi lúc 12.30 PM. Bà Xuân Lan ra mở cửa cho tôi. Bà nhìn tôi trừng trừng rồ̀i nói lớn với giọng muố́n đuổi khách lạ mặṭ: "Tôi không quen biết ông!". Tôi không ngạc nhiên chút nào vì biết rõ mức độ  Alzheimer của bà. Tôi nói chậm rãi: " Tôi là bs Bảo, bố́ của Lộc, bố́ chồ̀ng của Thuấ́n Phương đây! tôi tới thăm chị và anh Chính". Bà cầ̀n chừng 5 giây để̉ hồ̀i tưởng rồ̀i với cùng một giọng lớn như trước bà nói: "Đế́n đúng lúc qu! Anh Chính đang chờ anh ở trên lầ̀u". Trong lúc bước lên thang lầ̀u, tôi nghĩ rằ̀ng bà đã quên lố́i ngoại giao tế́ nhị cố́ hữu của bà. Trước kia mỗi khi lỡ lời là bà xin lỗi thật khéo chứ không thô thiển như vậy. Nhưng Kim Thanh, con gái thứ 5 của tôi thì nghĩ rằ̀ng bà chưa quên mà chỉ sử dụng tài ngoại giao theo kiểu mới, nghĩa là bà nói câu sau với cùng một giọng như đã nói câu đầ̀u để tôi lầm tưởng câu đầ̀u như một câu rỡn chơi đê mở màn cho câu sau. Có lẽ Kim Thanh nói đúng. Người Alzheimer tuầ̀n tự quên ngày tháng, nơi chố́n, người thân trước khi quên tới tài năng của mình. Bà chưa quên chồ̀ng con thì ắt chưa quên cách ăn nói mềm mỏng, tế nhị của bà.
Tôi bước vào phòng lúc ông Chính đang ăn cháo. Ông múc từng thìa, tuy chậm chạp nhưng chưa làm sớt ra ngoài. Tôi đề nghị đút cháo cho ông thì ông chỉ nhờ tôi nâng tô cháo cho ông tự đút vào miệng. Ông mới ăn được 3 thìa thì bà bưng vào phòng một cái đĩa trên có một trái quýt đã bóc vỏ và nói với tôi rằ̀ng: "Trái quýt này là tôi mời anh. Anh có nhiệm vụ giúp anh Chính ăn hết tô cháo đó. Tôi mệt lắ́m rồ̀i. Tôi cầ̀n đi ngủ". Nói xong bà bước ra khỏi phòng của chúng tôi, đi vào phòng của bà ở bên cạnh, rồ̀i đóng cửa phòng của bà lại. Chừng 2 phút sau tôi thấ́y bà mở cửa phòng của bà, đi vào phòng của chúng tôi, nói nguyên văn câu trên rồ̀i lại trở về phòng của mình. Trong vòng 15 phút bà lặp lại 4 lần như vậy! Ông Chính lắc đầu thở dài, giọng chán nản: "Tuổ̉i già thê thảm thật! Mỗi người một căn bệnh!".
Phải mấ́t nửa giờ ông Chính mới ăn hế́t tô cháo. Ông nhăn mặt nhiề̀u lầ̀n trong lúc ăn cháo. Tôi hỏi ông có cầ̀n uố́ng thuố́c chố́ng đau không thì ông lắc đầ̀u nói rằ̀ng ông chỉ mót đi cầ̀u thôi. Tôi nâng ông dậy định đỡ ông vào phòng tắ́m nhưng ông từ chố́i, nói rằ̀ng người giúp việc sẽ tới chừng 2 giờ nữa. Thế là có một cuộc tranh cãi kịch liệt giữa ông Chính và tôi. Dưới đây là đố́i thoại của hai chúng tôi:
---Anh cũng gầ̀y yế́u như tôi thì làm sao đỡ nổ̉i tôi vào phòng tắ́m? ---Anh cứ yên chí, tôi trẻ hơn anh 12 tuổi và không mang bệnh tật gì. ---Xin lỗi. Tôi có thói quen mỗi khi đi cầ̀u xong thì phải rửa đít. ---Thì tôi sẽ rửa đít cho anh. --- Thông gia đến để̉ uố́ng với nhau chén rượu chứ không phải đến để̉ rửa đít cho nhau. ---Cái duyên uống rượu với nhau của chúng mình đã hết. Bây giờ là thời kỳ của cái duyên rửa đít cho nhau! Anh hiểu điề̀u đó không?
Tới đây thì tôi dùng hết sức bình sinh để̉ nâng ông dậy và dìu ông vào phòng tắ́m. Tôi cởi quầ̀n ông ra bấ́t kể ông kháng cự và đặt ông ngồ̀i xuố́ng bàn cầ̀u. Chỉ sau vài giây là phân lỏng tuôn ra ào ào như bấ́t tận. Sự sảng khoái hiện rõ trên nét mặt của ông. Ông trở thành ngoan ngoãn cho tôi rửa ráy trước, sau, mọi kẽ, mọi ngách. Ông cười đùa: "Anh rửa sạch gấ́p mười người giúp việc".
Tôi dìu ông về phòng. Đặt ông nằm trên giường. Mặt ông tươi như hoa, hồ̀n nhiên như chưa hề̀ mắc bệnh multiple myelema. Ông kể chuyện huyên thuyên, ròn như pháo rang. Toàn những kỷ niệm cũ cho đế́n khi ông ngủ thiếp đi. Tôi đắ́p mề̀n cho ông rồ̀i đóng cửa phòng, đi xuống thang lầ̀u. Kim Thanh đã hẹn tôi từ trước và đang nói chuyện với bà Xuân Lan ở phòng khách. Tôi yên tâm ra về̀. Lòng thanh thản.
Một tuầ̀n sau thì ông qua đời. Theo lời ông dặn, các con ông làm đám táng cho ông thật đơn sơ, giố́ng như tôi đã làm cho bà Cò 2 năm trước: không viế́ng xác, không vòng hoa, không phúng điế́u, không cáo phó, không làm lễ trong nhà thờ. Gia đình chỉ gọi linh mục Phạm Văn Chinh đã về hưu, em họ của ông Chính, từ Florida về, làm một lễ thật ngắ́n trong một phòng nhỏ của nhà quàn trước khi hỏa táng. Hiện diện chỉ có bà Xuân Lan, 3 đứa con gái, 2 đứa con rể̉ và 4 đứa cháu ngoại. Tôi muố́n tham dự nhưng gia đình xin miễn để̉ cho công bằ̀ng với nhiề̀u người thân khác (có hàng trăm người muố́n tiễn đưa ông, gồ̀m bạn bè, thân thích, đồng nghiệp và đồ̀ng chí).
Hai ngày sau lễ hỏa táng, tôi nhận được một cú điện thoại của linh mục Chinh lâu chừng nửa giờ. Tôi đã quen ông từ trước. Ông là người cách đây 25 năm đã làm lễ cưới cho Thuấ́n Phương và Lộc.  Ông muốn chào tôi trước khi bay về̀ Florida và ngỏ lời tiế́c không gặp được tôi lầ̀n này. Ông dành gần hế́t thời gian của cuộc điện đàm để ca tụng việc tôi phục dịch ông Chính một tuần trước đó, coi nó như một cử chỉ cao thượng. Ông nói ông đã được các con cũa ông Chính kể̉ cho ông nghe. Tôi cãi rằ̀ng việc đó qúa nhỏ mọn để̉ được gọi là cao thượng. Nhưng linh mục Chinh nhấ́t quyế́t cho rằ̀ng cái việc mà cả ngàn người khác không làm nổi thì ắt phải cao thượng.
Cám ơn cha Chinh. Tôi không đồng ý với ông về từ "cao thượng" nhưng không thể cãi tay đôi với ông trong điện thoại. Tôi chỉ muốn biện bạch rằ̀ng hôm đó tôi đã không rửa đít cho một ông cựu luật sư danh tiế́ng. Tôi đã không rửa đít cho một ông cựu giám đốc báo chí Phủ Tổ̉ng Thố́ng. Tôi đã không rửa đít cho một người lãnh giải thưởng văn chương của Thế Vận Hội Đông Kinh. Tôi đã không rửa đít cho một ông cố vấ́n pháp luật của Chánh Phủ lưu vong. Tôi đã không rửa đít cho một danh nhân để̉ cầ̀u hư danh. Tôi chỉ rửa đít cho một người cần được rửa đít. Người ây có thói quen phải rửa đít sau mỗi lầ̀n đi cầ̀u cho nên đã dố́c tàn lực chịu khố́n khổ̉ để nhịn đi cầ̀u. Ngườì ấy đã bị tôi cưỡng bức rửa đít và đã sung sướng cực độ sau khi được tôi rửa đít.
Tôi không dám nhận lời khen "cao thượng" của cha Phạm Văn Chinh nhưng tôi nhủ thầ̀m rằ̀ng: Trên đời này, làm một việc cao thượng cũng chẳng khó gì! Chỉ cầ̀n rửa đít cho một người cầ̀n được rửa đít là được!
Ngày 21 tháng 12 năm 2016
Con Cò.
Phụ bản
NGŨ CỔ ĐẠI PHU PHU NHÂN
 Phỏng theo Sử Ký của Tư Mã Thiên và Đông Châu Liệt Quốc
Bách Lí Hề làm quan đại phu tại nước Ngu. Nước Tấn diệt nước Ngu. Hề bị bắt. Tấn Hiếu công gả con gái cho Tần Mục công và dùng Hề làm lính theo hầu sang Tần. Hề lấy làm xấu hổ (không cam lòng hầu hạ đàn bà), bỏ trốn sang nước Uyển, làm nghề chăn bò. Sau Hề bị vua Sở bắt và cho làm lính giữ ngựa (cam lòng giữ ngựa nhiều năm, không coi nghề giữ ngựa là hèn).
Tần Mục công nghe đồn Bách Lí Hề là người hiền, muốn sai người đem lễ vật tặng vua Sở để xin Hề về dùng. Tôn Công Chi can rằng: “Vua Sở bắt Bách Lí Hề chăn  ngựa chỉ vì không biết y là người hiền. Chúa công làm như vậy khác gì mách cho vua Sở biết tài của y mà trọng dụng. Chi bằng chúa công gỉa vờ nêu cái tội theo hầu công nương nước Tấn sang làm dâu nước Tần mà bỏ trốn rồi dùng 5 bộ da dê mà chuộc y về đây để trị tội. Đó là kế của Tề Hoàn công đánh lừa nước Lỗ cho Quản Di Ngô thoát thân về Tề vậy”.
Tần Mục công y kế, đón được Bách Lí Hề về nhưng thoạt nhìn thấy thân hình tiều tụy thì than rằng: “Tiếc thay! gìa qúa rồi!”.
Bách Lí Hề thưa: “Nếu chúa công sai tôi bắt chim bay hoặc đuổi thú dữ thì tôi gìa thực. Nhưng nếu khiến tôi bàn việc chính trị thì tôi còn trẻ hơn Lã Vọng mười tuổi. Ngày xưa, Lã Vọng lúc 80 tuổi mới được vua Văn vương phong làm quốc phụ”.
Tần Mục công lấy làm hài lòng và phong Bách Lí Hề làm tể tướng. Nước Tần trở nên thịnh vượng nhờ Bách Lí Hề. Người dân nước Tần gọi Bách Lí Hề là Ngũ cổ đại phu (cổ: bộ da dê đậm màu, nhồi bông).
Đỗ Thị kết hôn với Bách Lí Hề từ thuở thơ ấu, hàn vi. Lúc gần sanh đứa con trai duy nhất (tên là Mạnh Minh), thấy chồng cam tâm sống nghèo hèn bên cạnh vợ, nàng hết lòng khuyên chàng nên thoát ly gia đình để mưu cầu danh vọng. Hôm chồng ra đi, nàng mổ con gà mái đang ấp trứng trong ổ và nấu nồi cơm nếp gạo lức (kể như nửa gia tài của mình) để tiễn chân. Nàng kiên cường sống đời nghèo khổ. Sau cùng lưu lạc sang nước Tần. Mạnh Minh (lúc này đã ngoài 40 tuổi) vẫn quen thói lêu lổng, suốt ngày theo chúng bạn săn bắn làm kế sinh nhai.
Đôi lần nàng thấy Bách Lí Hề ngồi xe chạy qua mà không dám nhận. Hỏi ra thì biết vua Tần dùng 5 bộ da dê mua ông từ nước Sở về và tôn làm tể tướng. Nàng bèn cậy cục xin làm người giặt thuê trong dinh.
 Một hôm, nhân lúc Bách Lí Hề ngồi nhà trên nghe phường nhạc tấu ở dưới thềm, nàng lân la tới xin hát tặng tể tướng một bài. Được cho phép, nàng ôm đàn mà ca rằng:
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Nhớ ngày nào, tiễn biệt chàng, mổ con gà mái ấp, thổi nồi cơm gạo nâu. Chứ thương thì thương….nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Cha ăn thịt cá, con đói khát hoài. Chứ thương thì thương…nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ  da dê!  Chồng mặc gấm vóc, vợ đi giặt thuê. Chứ thương thì thương….nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Nhớ ngày xưa, tiễn chàng ra đi, thiếp tôi nước mắt chứa chan. Tới bây gìơ, thấy chàng ngồi đó, thiếp tôi ruột đứt từng cơn. Chứ  thương thì thương… nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề qúa đỗi ngạc nhiên và xúc động. Gọi lại gần. Hỏi rõ tên. Nhìn tận mặt. Nhận ra vợ mình. Bèn ôm nhau mà khóc.
Tần Mục công biết chuyện, tặng vàng lụa cho Đỗ Thị và phong Mạnh Minh làm quan đại phu, coi việc binh bị, dưới quyền tể tướng Bách Lí Hề.
Vợ chồng, cha con, từ đó đề huề vinh hiển.
SUY DIỄN
Đọc bài ca bất hủ của Đỗ Thị, Cò nghĩ rằng tuy mình kém xa Bách Lý Hề về nhiều phương diện nhưng lại hơn Y một điều: cam lòng rửa đít cho bà Alzheimer (trái ngược với Bách Lý Hề không cam lòng theo hầu công nương nước Tấn sang làm dâu nước Tần). Cò bèn  cảm hứng đặt lời hai cho đời mình. Bài rằng:
Cô Cò cái! Mụ Alzheimer! Nhớ ngày nào, Ta cưới nhau lúc tuổi tròn trăng. Chung sống keo sơn.  3 cuộc chiến tranh. 2 lần di tản. Chứ thương thỉ thương…..nay thanh bình, còn nhận ra ta chăng?
Cô Cò cái! Mụ Alzheimer! Nhớ ngày nào, em chân lấm tay bùn, anh học trò thời loạn. Túng thiếu không sờn. Gian nguy không nản. Chứ thương thì thương….nay về hưu, còn nhận ra ta chăng?
Cô Cò cái! Mụ Alzheimer! Nhớ ngày nào, em mù chữ, anh giảng bài. Em miệt mài, anh nhồi nhét. Chứ thương thì thương….nay chữ trả lại thày, còn nhận ra ta chăng?
Cô Cò cái! Mụ Alzheimer! Tới hôm nay, em 80 tuổi rưỡi, anh sắp 81 rồi. Em phóng uế trên giường, anh vui lòng tắm rửa. Chứ thương thì thương….nay hôn mê, còn nhận ra ta chăng?
Cô Cò cái! Mụ Alzheimer! Nhớ ngày nào, anh nhủ em đừng sợ chết, em rằng muốn chết trên tay anh. Chứ thương thì thương…. mai kia chết trên tay ta, còn nhận ra ta chăng?*
Chú giải
*Một hôm, vào năm 2007, em có vẻ sợ chết. Anh khuyên em đừng sợ vì thánh thần cũng phải chết. Em cãi rằng em không sợ chết mà chỉ sợ không được chết trên tay anh…. Rồi mai đây em sẽ được chết trên tay anh nhưng chắc chắn em sẽ không nhận ra điều đó. Hơn một lần trong mỗi ngày, em vẫn than rằng anh phụ bạc, nỡ bỏ em mà đi biệt tăm (anh ở bên em từng giờ nhưng em cứ tưởng là người hàng xóm). Ngày xưa, em muốn chết trên tay anh giống như một tín đồ muốn chết trên tay giáo chủ. Bây giờ, anh giữ vững lời thề như giữ gìn tính mạng của mình. Nhưng nhiều năm qua, ngày nay và mãi mãi em sẽ không biết rằng em được chết trên tay anh! Cái “không biết” ấy là điều ân hận nhất trong đời ta đó! Cò cái ơi!
Đoản văn này viết hồi tháng giêng năm 2014, một năm trước khi bà Cò nhập diệt ngày 30-1-2015
Con Cò

Bách Lý Hề

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bách Lý Hề hay Bá Lý Hề (tiếng Trung: 百里奚; bính âm: Bǎilǐ Xī, ?-?), còn được gọi là Ngũ Cổ đại phu (五羖大夫)[1] là một chính trị gia nổi tiếng, tướng quốc (tể tướng) của nước Tần thời Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc.

Mục lục


Lưu vong các nước

Không rõ năm sinh và năm mất của Bách Lý Hề. Một số tài liệu cổ cho rằng gia tộc Bách Lý của ông xuất phát từ vùng Đông bắc di cư về Uyển ấp của nước Sở[2]. Một số tài liệu khác chép ông là người nước Ngu [3].
Bách Lý Hề đã được sinh ra trong thời kỳ Xuân Thu, thời kỳ có sự hỗn loạn nội bộ lớn ở Trung Quốc. Mặc dù tài năng, ông xuất thân từ một gia đình rất nghèo và không thể thi thố tiềm năng của mình cho đến thời gian ông ở độ tuổi 30. Sau nhiều lời động viên từ người vợ của mình, ông rời nhà để tìm kiếm cơ hội thuận lợi hơn và hy vọng thúc đẩy tham vọng sự nghiệp của mình.
Theo sử ký Tư Mã Thiên, quyển 5, Tần bản kỉ, Bách Lý Hề có lúc ở nước Tề muốn theo Công Tôn Vô Tri nước Tề[4]. Lúc đó, chính quyền nước Tề tham nhũng và ông không có tiền để hối lộ các quan chức. Chẳng bao lâu, ông đã sử dụng hết tất cả tiền bạc của mình và buộc phải ăn xin trên đường phố. Ông quen người bạn mới là Kiển Thúc (蹇叔), Bách Lý Hề nghe theo lời can ngăn của Kiển Thúc và thoát nạn (do sau này Vô Tri lại bị người nước Tề giết). Sau đó ông sang nhà Chu, định theo giúp Vương Tử Đồi, cũng bị Kiển Thúc can ngăn[1], Bách Lý Hề cũng nghe theo. Quả nhiên sau này Tử Đồi làm loạn và bị giết, Bách Lý Hề do không theo Tử Đồi nên thoát nạn.
Sau đó Bách Lý Hề sang nước Ngu làm đại phu nước Ngu. Kiển Thúc lại can gián nhưng lần này ông không đồng ý. Sau đó, năm 655 TCN, Tấn Hiến công đem quân diệt nước Ngu[5][6]. Bách Lý Hề bị quân nước Tấn bắt đem về. Tấn Hiến công sai ông làm người hầu con gái mình là Mục Doanh.

Về Tần làm thượng khanh

Cùng năm 655 TCN, Tần Mục công sang nước Tấn, hỏi cưới Mục Doanh làm phu nhân[1]. Bách Lý Hề cũng theo Mục Doanh về nước Tần.
Giữa đường, Bách Lý Hề bỏ trốn sang đất Uyển, bị dân biên giới nước Sở bắt được và giam giữ. Tần Mục công nghe Bách Lý Hề là người hiền tài, bèn sai người sang chuộc về nước, nhưng sợ người nước Sở biết ông là người giỏi mà không cho chuộc, nên chỉ dùng năm tấm da dê để chuộc.[1] Người nước Sở bằng lòng cho chuộc. Bách Lý Hề được về nước Tần. Năm đó ông đã hơn 70 tuổi[1].
Tần Mục công đích thân ra đón Bách Lý Hề, lập tức phóng thích ông, và cùng bàn quốc sự suốt ba ngày. Sau đó, vua Tần phong ông làm Thượng khanh, cai quản quốc chính, gọi là Ngũ Cổ đại phu (Ngũ Cổ tức là năm tấm da dê). Bách Lý Hề lại tiến cử Kiển Thúc với Tần Mục công, tự nhận mình không sánh được với Kiển Thúc. Tần Mục công bèn đi nghênh tiếp Kiển Thúc về Tần, phong làm Thượng đại phu.
Tấn Hiến công ép chết thế tử Thân Sinh và đuổi hai người con khác là Trùng NhĩDi Ngô ra nước ngoài, lập con nhỏ là Hề Tề làm thế tử. Năm 651 TCN, Tấn Hiến công qua đời, nước Tấn lại sinh loạn, Hề Tề bị giết chết. Di Ngô ở nước Lương cầu xin Tần Mục công giúp mình, hứa sau khi lên ngôi sẽ dâng năm thành Hà Tây cho Tần. Tần Mục công bèn sai Bách Lý Hề đưa Di Ngô về Tấn, lập làm vua tức Tấn Huệ công.
Tuy nhiên sau khi Tấn Huệ công lên ngôi lại không chịu dâng nộp Hà Tây. Đến năm 647 TCN, nước Tấn bị mất mùa, phải sai sứ sang Tần xin bán thóc. Bách Lý Hề lại khuyên Tần Mục công giúp thóc vì vua Tần chỉ ghét vua Tấn, nhưng dân nước Tấn không có lỗi. Tần Mục công nghe theo, chuyển thóc từ đất Ung (kinh đô nước Tần) đến Giáng đô[7] bán cho nước Tấn.[1]
Năm 628 TCN, Tấn Văn công qua đời[8]. Tần Mục công nhân vua Tấn mới mất bèn định đánh nước Trịnh là thuộc quốc của Tấn, vì có người muốn bán nước bèn sang nói với Tần Mục công nên tập kích nước TrịnhTrịnh đang sơ hở phòng bị[1]. Tần Mục công hỏi ý Bách Lý Hề và Kiển Thúc nhưng hai ông khuyên không nên. Nhưng vua Tần không nghe lời, sai Mạnh Minh (con Bách Lý Hề), Tây Khất Thuật (con Kiển Thúc) và Bạch Ất Bính đi đánh nước Trịnh[1][9]. Bách Lý Hề và Kiển Thúc ứa nước mắt khóc. Tần Mục công nổi giận, hỏi nguyên do. Bách Lý Hề và Kiển Thúc nói rằng do mình không còn gặp được con nữa nên khóc. Bách Lý Hề lại bảo con rằng lần này đi đánh TrịnhTấn sẽ thất bại. Quả nhiên, sau đó ba tướng bị quân nước Tấn bắt, tuy nhiên lại được tha về[10].
Bách Lý Hề cùng với Kiển Thúc, bộ đôi này đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp Tần Mục công đưa nước Tần từ vị trí một chư hầu xa xôi hẻo lánh ở phía Tây bắc Trung Quốc vươn lên địa vị bá chủ thời Xuân Thu, trở thành một trong Ngũ bá. Sống khiêm nhường, tận tụy, khoan dung với dân, ông được người đời sau ca tụng.
Sau không rõ Bách Lý Hề mất năm nào và thọ bao nhiêu tuổi. Sử sách xác nhận ông hoạt động từ thời Tề Vô Tri năm 686 TCN đến khoảng năm 628 TCN thời Tần Mục công, tất cả gần 60 năm.

Đánh giá

Sử ký Tư Mã Thiên có chép lại những lời bình luận của đời sau về Bách Lý Hề như sau:
  • Tần là nước nhỏ, nhưng có chí lớn. Tuy nó ở nơi hẻo lánh nhưng chính trị của nó đúng đắn. Tần Mục công cùng Bách Lý Hề bàn chính sự suốt ba ngày, rồi trao quyền chính cho ông ta. Nếu làm như thế thì nghiệp bá vẫn còn nhỏ đấy.[11] (lời nhận xét của Khổng Tử)
  • "Ngũ Cổ đại phu quê ở đất Kinh, nghe tin Tần Mục công là vua hiền, muốn yết kiến nhưng đi không có tiền, phải bán mình cho người khách ở Tần, mặc áo cộc chăn dê. Được một năm, Tần Mục công biết đến, cất nhắc từ dưới miệng trâu mà đặt trên đầu trăm họ, nước Tần không ai dám oán trách. Làm tể tướng sáu bảy năm, phía đông đánh Trịnh, ba lần lập vua nước Tấn, một lần cứu họa nước Sở, thi hành giáo hóa ở trong bờ cõi, làm cho người đất Ba đến nộp đồ cống, đức ban ra các chư hầu và các rợ Nhung đều theo phục. Do Dư nghe vậy, đến cửa thuyết xin yết kiến. Ngũ Cổ đại phu làm tướng nước Tần, lúc mệt không ngồi xe, lúc nắng không che lọng, đi ở trong nước không có xe tùy tùng, không có người mang giáo mác hộ vệ, công lao ghi vào sử sách, đức hạnh lưu lại đời sau. Khi Ngũ Cổ đại phu chết, trai gái nước Tần chảy nước mắt, trẻ con không ca hát, người giã gạo không hò, đức của Ngũ Cổ đại phu là như thế."[12] (lời nhận xét của Triệu Lương, khi so sánh ông với Thương Ưởng).

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ a ă â b c d đ e Sử ký, quyển 5 Tần bản kỷ
  2. ^ Nay thuộc thành phố Nam Dương, Hà Nam, Trung Quốc
  3. ^ nay thuộc Bình Lục, Sơn Tây, Trung Quốc
  4. ^ Vô Tri là cháu của Tề Trang công, sau giết Tề Tương công cướp ngôi
  5. ^ Sử ký, Tấn thế gia
  6. ^ Tả Khâu Minh. “Xuân Thu Tả thị truyện, Hi công năm thứ 5”. Truy cập ngày 17 tháng 5 năm 2013. (Tả truyện)
  7. ^ Giáng là kinh đô nước Tấn lúc đó, nay nằm ở phía đông nam Dực Thành, Sơn Tây
  8. ^ Trước đó năm 636 TCN, Tần Mục công đã giúp Trùng Nhĩ về nước lên ngôi, tức Tấn Văn công
  9. ^ Tả Khâu Minh. “Xuân Thu Tả thị truyện, Hi công năm 32”. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2013.
  10. ^ Tả Khâu Minh. “Xuân Thu Tả thị truyện, Hi công năm 33”. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2013.
  11. ^ Sử ký, Khổng Tử thế gia
  12. ^ Sử ký, Thương Quân liệt truyện