Qui trình làm nước mắm nhỉ, mắm nêm..
Quinhon11
Rất nhiều bạn gửi thư về hỏi QN qui trình làm nước mắm.
Thú thật QN cũng không biết rành, chỉ là nhớ mang máng do ngày trước ở quê nhà
có dịp thấy Mẹ làm qua, nên nhớ tới đâu làm tới đó, rồi từ từ học hỏi rút kinh
nghiệm thế thôi chứ QN không phải tay làm mắm chuyên nghiệp.
Mấy năm trước cũng có làm qua nước mắm, nhưng lúc đó
chưa có nguồn cá, QN phải mua cá Cơm đông lạnh ở chợ Đại hàn rất mắc, gần $4 /
lb, mà cá lại không tươi, nên chỉ làm thử cho vui chứ chẳng bỏ bèn gì. Vì để ra
một lít nước mắm nhỉ phải cần 4-5 lbs cá hay có khi hơn, (còn tuỳ loại cá) tính
ra giá vốn cũng quá cao rồi.
Gần đây có
được nguồn cá, không tốn tiền mua, mà lại nhiều nên mới có cơ hội làm thỏa
thích. Tính đến hôm nay QN đã làm tới đợt thứ ba, nên ít nhiều cũng có thêm kinh
nghiệm.
Từ cá ta có thể làm ra nhiều
loại mắm. Nhưng ở đây QN chỉ viết về hai loại mắm nêm và mắm nhỉ
Trước hết cần chuẩn bị sẳn những
thứ sau đây cho bước đầu tiên:
- Hũ thủy tinh lớn
( Hũ thủy tinh cở 2 gallons QN thấy mua ở Walmart rẽ nhất
$9.79 )
- muối thường hoặc muối hột .
Tại sao cần
có sẳn những thứ này?
Vì khi cá đem
về, nếu mình rửa sơ, để từng rổ cho ráo nước rồi muối ngay, thì sẽ không bị mất
phần máu cá, chính máu này giúp cho mắm ngon và cho ra nhiều nước mắm
hơn.
( Ở Vn, người ta không rửa cá,
mua về cứ thế mà muối mắm ngay, có khi để hơi ươn ươn họ mới muối. Sau đó lọc
lại ..) .
Về khâu muối, lúc đầu cũng nghĩ làm muối hột mới ngon,
giống như bên VN, nhưng xét lại có thể ở VN , người ta làm mắm với số nhiều nên
muối hột là tiện lợi nhất, do muối hột còn lẫn tạp chất, chưa chế biến nên giá
rất rẻ so với muối trắng. Còn ở bên này, muối hột nhập từ Vn qua, bán lẻ từng
bịch nhỏ ở chợ, giá mắc hơn muối trắng gấp nhiều lần, nên sau khi làm thử cả hai
loại muối, thấy chất lượng mắm chẳng có gì khác biệt, nên mấy lần sau QN dùng
muối thường hết.( đây chỉ là ý kiến cá nhân của QN thôi nhé, có thể đúng có thể
sai .. Tùy theo ý thích mỗi người).
Ở
Mỹ có loại muối biển (sea salt, xem hình) giá mắt gấp đôi muối thường, tùy mình
dùng loại nào cũng được.
Về số
lượng muối, QN có nhận xét sau đây:
* Làm nước mắm công
thức chung là 6 kg cá thì một kg muối .
(Hoặc tỷ lệ phần muối nhiều hơn hay ít hơn tùy theo ý
thích mỗi người, theo QN vừa ăn nhất là 6 phần cá 1 phần muối )
Sau khi
trộn đều cá với muối, cho vào hũ sạch, lấy bao ni lông phủ ngoài nắp, đậy kín,
đem phơi ngoài nắng, QN còn dùng băng keo dán chặt ở các mép bao, nên không hôi
hám gì hết nhờ đó ruồi cũng không đánh hơi được để tới làm phiền.. mưa gió cũng
không sợ vô nước làm hư mắm. Nhất là không bị hàng xóm ngoại quốc than phiền hay
kỳ thị.
Thường thường nếu nắng nhiều thì sau vài tuần thì mắm
đã nát, hoặc nhìn ngoài hũ thấy phần xác nổi lên và phần nước mắm trong trẻo nằm
ở dưới thì là mắm đã chín, mắm nêm đã có thể dùng được rồi.
Tuy nhiên Mẹ QN nói :
dù mắm đã nát nhưng phơi lâu hơn thì mới phân hũy đuợc hết chất mắm, giúp mùi vị
đậm đặt thơm ngon hơn. Nên chúng ta có thể chịu khó phơi thêm trong vài
tháng.
Lúc này tới khâu : Lọc lấy
mắm nêm, mắm đục.
Chuẩn bị
một cái vợt lưới, một cái rổ, một cái nồi cao, một cái thau, một cái vá múc
canh.
Để cái vợt lên miệng nồi
Múc
mắm vào cái vợt, cho nước mắm đục chảy xuống nồi

sau đó phần xác mắm để riêng, nước để riêng
Phần mắm vừa lọc được gọi là mắm nêm hay mắm đục
Để
cái vợt lưới trên cái miệng nồi, múc mắm bỏ vào cái vợt lưới, dùng cái vá đảo
qua, đảo lại, xốc lên, xốc xuống chỗ mắm để nước chảy xuống dưới nồi cho nhanh,
hoặc không gấp thì cứ phủ tấm vải để đó cho đến khi nào mắm chảy xuống hết thì
tiếp tục.
Khi thấy hết nước thì
múc phần xác đó bỏ qua cái thau khác. Lần lượt cứ làm vậy cho hết chỗ mắm trong
hũ.
Số mắm chảy xuống nồi, lúc này
được gọi là mắm nêm, hay ở quê người ta còn gọi là mắm đục. Nếu ăn theo dạng này
thì nên lọc qua vợt lưới lại lần nữa để gạn cho hết xương vụn của cá, sợ ăn còn
lợn cợn mất ngon.
Nếu muốn ăn mắm
trong, hay còn gọi là nước mắm nhỉ thì mình phải lọc từ chỗ mắm nêm
này.
Cách lọc nước mắm nhỉ:
Ở VN người ta có thùng lớn, có cái ống phía dưới để mắm
chảy từng giọt. Nhưng bên này không có thùng đó, nên phải nghĩ cách khác. Ra
tiệm vải mua một mét vải dày, loại giống vải tám ở VN.về giặt lại cho sạch, phơi
khô.
Khi lọc mắm chuẩn bị một cái nồi
lớn, sâu. Một cái rổ có bề rộng vừa với miệng nồi, cắt miếng vải vừa theo cái
rổ, đừng để lớn quá, vì mắm sẽ thấm hết tấm vải, vừa hao mắm vừa hôi
nhà.
Đặt cái rổ lên cái nồi, cho
phần mắm nêm (vừa lược bỏ xác xong) vào rổ, canh sao vừa đủ, đừng đầy quá rồi
lấy cái nắp nồi đậy lên, che chắn kỷ càng để khỏi hôi, khỏi mời gọi lũ ruồi đáng
ghét. Vậy là xong, để đó .. mắm sẽ từ từ nhỉ từng giọt xuống nồi, nên gọi là
nước mắm nhỉ.
Lâu lâu xem lại cái
rổ, thấy mắm vơi thì châm thêm mắm lọc tiếp. Cứ thế cho đến hết chỗ mắm cần
lọc.
Vì mắm nặng mùi nên ruồi rất
nhiều, chỉ trong vài phút là cả dòng họ lớn bé chúng kéo tới đông đủ, nên trong
giai đoạn lọc mắm nhỉ, QN phủ thêm một tấm ni lông trên mặt che kín hết để khỏi
hôi và vô hiệu hoá cái GPS của lũ ruồi , nhờ vậy không có một con nào đến làm
phiền mình hết
Chú ý:
Khi lọc phải dùng vải
thật dày, nước mắm mới trong.
Lúc này mắm đã ăn được, vô chai , đóng nút thật kỷ,sau
đó chịu khó đem phần nước mắm nhỉ đó, phơi tiếp vài nắng nữa thì mắm sẽ dậy
màu, thơm ngon hơn.

cắt miếng vải vừa với cái rổ
để rổ trên nồi, múc phần mắm nêm đã lượcc xác xong trút vào rổ
đậy nắp lại
Nếu kỷ thì trùm lên một tấm nilông để khỏi hôi khỏi sợ ruồi
Hũ mắm đã lọc xong, phơi thêm vài nắng nữa rồi đem vô nhà .. sẳn sàng để thưởng thức
Còn xác
mắm ta xử lý thế nào? Nếu không muốn làm mắm đợt nhì, dùng để nêm nếm, nấu ăn
thì chỉ việc gói xác mắm vô vài ba lớp bịch nhựa cho khỏi hôi rồi liệng vào
thùng rác. Nhưng nếu tiếc rẻ (vì còn nhiều mắm lắm) chỗ xác mắm thì ta làm đợt
mắm thứ nhì, còn gọi là nước mắm nấu .
Cách làm mắm đợt hai dùng để nấu ăn: Hoà một
dung lượng:
5 phần nước một phần muối
hay muốn nhạt hơn thì giảm bớt muối, cái này tùy mình), nấu sôi để nguội
.
Sau đó cho phần nước này vào hũ
đựng xác mắm, quậy đều, đậy kỹ rồi đem phơi nắng tiếp.
Khoảng 2 tháng sau sau, đem mắm ra lọc lại như phần đầu
và lúc này ta có đợt nước mắm thứ nhì dùng để nấu ăn. Loại mắm này không ngon
như loại mắm nguyên chất đầu tiên, nhưng thiết nghĩ cũng ngon hơn nuớc mắm đang
bày bán ngoài chợ nhiều.
Đây là
cách làm nước mắm của QN. Muốn có mắm ăn thì mằm mò nghĩ cách mà thôi, chắc rằng
ngoài kia còn còn nhiều vị cao nhân làm ngon và có nhiều bí quyết làm nước mắm
hay hơn nữa. QN sẽ rất vui nếu được các bạn chia sẻ, chỉ bảo thêm
.
Dù sao cũng hy vọng bài viết ít
nhiều cũng giúp ích cho một số người muốn làm nước mắm kiểu amateur như QN
.
Thành phẩm được 4
gallons nước mắm nhỉ (còn đang lọc thêm)
Thành phẫm đóng chai gởi tặng bạn bè
PS: Trong công đoạn còn phơi nắng ta nên dùng hũ thủy
tinh. Chỉ sau khi xong thành phẩm thì có thể chứa trong canh nhựa, cất vào chỗ
mát dùng dần. Tuyệt đối không dùng hũ nhựa khi phơi ngoài
nắng.
Đọc thêm bài liên hệ về cách làm
các loại mắm :
Nhận biết nước mắm ngon và chất
lượng
Như thế nào là
một loại nước mắm ngon? Thông thường, khi nhận định về chất lượng của loại thực
phẩm này, bạn sẽ dựa vào 3 yếu tố cơ bản, đó là: Màu sắc, độ đạm và mùi vị của
nó.
Màu sắc
Sở dĩ nêu ra yếu
tố màu sắc đầu tiên bởi đó là điểm mà bạn có thể quan sát nhanh chóng bằng mắt
thường. Khi kiểm tra mắm, bạn không nên xem xét trong tình trạng thiếu sáng. Hãy
nói với người chủ cửa hàng cho mình mượn chai mắm và soi ra ngoài ánh sáng, sau
đó dốc ngược chai xuống, nếu bạn thấy nước trong thì ổn, nếu bạn thấy có cặn
xuất hiện thì tuyệt đối không nên mua.
 |
Nước mắm trong chai màu vàng là
dấu hiệu tốt để bạn có thể yên tâm bước
đầu. |
Nước mắm trong chai màu vàng là dấu hiệu tốt để
bạn có thể yên tâm bước đầu, nhưng nếu nó có màu khác lạ, chẳng hạn như xanh xám
thì bà nội trợ nên cẩn thận bởi có thể nó sẽ không an toàn. Tuy nhiên, cũng
không nên nhầm lẫn giữa “màu khác lạ” và màu vàng của nước mắm bị sẫm lại so với
lúc mới mua, vì sau khi dùng một thời gian, màu sắc sẫm đi là dấu hiệu tự nhiên
của nước mắm truyền thống bạn nhé!
Độ đạm
Hàm lượng đạm là thông tin phản ánh chất lượng
của nước mắm và nó luôn luôn nằm trên bao bì của sản phẩm. Đây cũng là một mẹo
nhanh chóng để bạn phân biệt nước mắm thật - giả. Một sản phẩm có ghi rõ độ đạm
trên nhãn mác chưa hẳn đã là hàng thật, nhưng 1 chai mắm mà ngay đến cả thông số
này cũng không có thì chắc chắn là mắm giả hoặc của cơ sở sản xuất kém uy tín và
bạn phải tuyệt đối tránh xa.
Dưới đây là thông tin về độ đạm được căn cứ
theo Tiêu chuẩn Việt Nam về nước mắm (TCVN 5107:2003) để bạn tham khảo:
Độ đạm >30No: Loại đặc biệt.
Độ đạm >25No: Loại thượng hạng.
Độ đạm >15No: Loại hạng 1.
Độ đạm >10No: Loại hạng 2.
Như vậy, độ đạm càng cao thì càng quyết định chất
lượng của mắm, và bạn hoàn toàn có thể “vượt qua” khâu này bằng cách đọc thật kỹ
nhãn mác của nhà sản xuất.
Mùi vị
Sau khi đã kiểm tra chất lượng an toàn của chai
nước mắm thông qua cách kiểm tra màu sắc và độ đạm thì bước kế tiếp sẽ là mùi
vị. Mùi vị không chỉ phản ánh chất lượng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến độ ngon
dở của
món ăn. Vì thế bà
nội trợ đảm đang không nên bỏ qua bước này nhé!
Thông thường, nước mắm ngon thì sẽ mang một mùi
vị thơm nhẹ, mặn ngọt hài hoà và bùi bùi. Mùi thơm lừng của mắm sẽ rất đặc
trưng, khi nếm mà vị ngọt đậm của nó thấm dần nơi cổ họng và dịu nhẹ thì là mắm
ngon. Ngược lại, nếu bạn nếm thử mà thấy mặn chát một cách khó chịu ở đầu lưỡi
thì có thể là do độ đạm thấp hoặc sử dụng chất phụ gia không đảm bảo.
Cách làm tương hột tại nhà
Công thức này cho khoảng 5 - 6 lbs đậu
nành.
Nguyên liệu
cần:
- 5- 6 lbs đậu
nành
- 1 lbs mè trắng
- 2 lbs gừng
- 1 1/2 lbs đường vàng ( brown sugar )
- Xì dầu ( tùy theo đậu nhiều hay ít, cần đổ ngập đậu.)
Cách
làm:
Bước #1
- Đậu nành rửa
sạch ngâm nước qua đêm. hôm sau trút ra rổ, bỏ nước
- Mè, rang vàng , xay nhuyễn.
- gừng, cắt nhỏ, xay nhuyển.
Bước #2
- Bắt nồi nước sôi, luộc đậu với lửa
medium, cho đến khi đậu thật mềm
tùy theo đợt đậu, có lúc luộc mau mềm, có lúc cần
luộc lâu hơn, quan trọng là đậu phải thật mềm mới ngon . Lần này QN luộc mất gần
3 giờ. Có thể bỏ vào nồi chút bột baking soda cho mau mềm, nhưng QN
không thích cái mùi của nó nên không dùng.
- Quí vị nào có nồi áp xuất , thì dùng để hầm đậu cho
mau mềm thì càng tốt
- Sau khi
mềm trút đậu ra rổ, bỏ nước.
Bước
#3
- Cho số đậu đó vào nồi.
- đổ xì dầu vào ngập đậu nấu sôi với lữa medium, khoảng
30 phút cho đậu thấm xì dầu.
- Nhớ bảo
đảm đậu đã mềm thật mềm mới cho đường vào. ( vì phải trừ hao khi cho đường
vào chung đậu sẽ bị sượng cứng lại một chút).
- Sau khi cho đường vào nấu sôi khoảng 10 phút thì cho
tiếp gừng và mè (đã xay nhỏ) vào nấu chung.
- nấu sôi thêm khoảng 30 phút là xong, nếu muốn có thể
quậy chút bột cho vào để tạo độ sánh. Nhưng QN thấy không cần thiết. (Tùy sở
thích mỗi người.)
- Sau cùng nêm nếm
lại theo khẩu vị riêng của mình. Đậu này thành phẩm thường có vị mặn vừa phải,
có phần hơi ngọt.
- Sau khi nấu
xong, để nguội , cho vào từng hộp cất vào tủ đông, có thể để giữ được rất lâu.
Làm một lần để dành ăn cả năm cũng không sao.
Đậu nành khoảng 5-6 lbs
Luộc đậu cho tới lúc mềm thật mềm
Đường, Gừng , mè ( light sugar brown cũng được)
Gừng xay nát

Mè rang vàng
 |
Mè xay nhuyễn

Xì dầu, Gừng , mè sẳn sàng |
Nấu Đậu với xì dầu ngập mặt
Đậu mềm , cho đường vào nấu chung khoảng 10- 15 phút
Có thể thêm chút bột cho có độ sánh.
Vậy ra xong, múc ra để nguội , để dành ăn cả năm cũng được.
Món quà chia tay, mấy chị em chia nhau mỗi người một
hộp mang về nhà, để dành ăn.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire