tt
Đỗ Quý Bái có cái thú làm thơ mau như gió.
Thơ của anh thường nhịp nhàng như một bài của thầy đồ, êm tai và dễ ru ngủ, nếu anh muốn.
Nhiều người làm thơ nhiều trau chuốt, anh thì ngược lại, thích là cứ viết, thể loại nào thì hình như trời sinh anh ra để làm thơ.
Thơ có bao nhiêu thể thì theo dòng thơ của anh biên chép lại có đủ cả.
Mai đây anh sẽ thu thập và sắp xếp lại để có những áng thơ hay, nhưng tất cả là tuỳ duyên.
Anh có gửi đến cho chúng ta thưởng thức hay không thì không phải chuỵên ít đọc thơ của anh viết hay đọc quá nhiều mà không muốn ghé mắt đọc nữa th̀i không thể được.
Nhiều bài thơ anh gửi đến cho tôi, có là tuồng tích, truyện xưa, tôi cũng chỉ có thể đi tìm tài liệu bổ túc lại để có câu chuyện.
Anh mang thơ bạn bè đến góp vui, kẻ trước, người sau, ai thích thì cứ viết, lứa tuổi nào anh cũng có thể ứng khẩu lại ngay.
Tôi thấy anh có nhiều thể thơ lạ, những mẩu chuyện lạ khi anh không nổi đóa thì quả thật thơ anh thật phong phú về ý, về tình.
Biết anh sức khoẻ kém mà tôi thì đòi hỏi anh ngày càng thêm nhiều nỗ lực đóng góp lại cho trang Blog của tôi, nên khi anh tìm lại được một bài đã post đó đây, anh lại réo tôi đọc thơ của anh viết.
Chúng tôi, những người yêu thơ và tôi yêu kỷ thuật thơ, tôi rất thích thú khi được đọc những tư tưởng lạ, những từ ngữ đối đáp chính xác khi đối.
Có thể tôi chỉ là một người đi sau trong làng thơ, viết ít và đọc cũng rất ít thơ của người khác, trừ những bài đối, những thơ có giá trị trong lịch sử và khi tôi không làm Blog thì tôi chú ý nhiều nhất là thể thơ cổ, thơ hiếm, một chút dễ dãi với thơ tự do, nhưng chỉ một chút thôi.
Bài giới thiệu hôm nay về anh Đỗ Quý Bái có hơi dài dòng, nhưng sau này khi quý anh chị có thấy tôi post thơ của anh sẽ hiểu tại sao.
Hôm nay lần đầu tiên anh gửi đến cho tôi một bài thơ thể loại tự do.
Thể loại này, it́ khi tôi thấy anh viết, nhưng có lẽ vì nói về chuyện bồng lai tiên cảnh nên người ta cũng cho thơ một chút tự do.
Caroline Thanh Hương
TỪ THỨC
TIÊN HÔN
Huyện Tiên Du nhớ ai xưa trước công đường treo ấn tín,
Lấy gió trăng thay thế mộng công hầu,
Áo cừu, nón lá,
Thơ túi, rượu bầu;
Tiểu đồng cho về quê cũ.
Cửa Thần Phù trèo quế nhịp thưa mau.
Biển trải lưu ly, cẩm thạch,
Trời phô mã não, hồng châu,
Ngư nữ đón chào trước mặt,
Hải âu đưa tiễn đằng sau.
Trùng dương dạt dào vang điệp khúc
Âm thanh thượng giới ngập trời thâu.
Bình minh mây lành quy tụ
Long lanh rực rỡ muôn màu ...
Đảo hoa bỗng dưng xuất hiện
Bồng bềnh cưỡi sóng bạc đầu
Bướm ong rộn ràng nghênh đón.
Cỏ cây kính cẩn cúi chào,
Ngọc nữ hòa ca bên suối :
Từ lang ơi! Tiện nữ đợi hèn lâu!
Này phút giao thần, âm dương khai thái:
Cửu tiên ban rộng mở lần đầu.
Gió hiu hắt đưa thuyền lan vào bến mộng,
Trăng hư huyền soi lối ảo giữa ngàn lau,
Cạnh tiên mẫu uy nghi thiên kiều bá mị
Nọ giai nhân chàng cởi áo chuộc năm nào.
Sóng mắt xuyến xao,
Thần hồn điên đảo,
Chưa cầm tay lòng dạ đã nôn nao!
Cửa Quỳnh Hư sánh vai xem hoa nở,
Động Bích Đào kề má nụ hôn trao ...
Gác Dao Quang chiều hôm chờ tiên nương về chầu Ngọc Đế
Động lòng phàm quê cũ hỏi nơi nao,
Thế là hết! Bụi trần khi đã dấy
Duyên tục tiên khó giữ bền lâu.
Rồi... Bồng Đảo sẽ tan theo bọt nước!
Mộng Tiên Hôn gập lại dễ chi đâu?
Thôi đành vậy đành suôi theo số kiếp!
Lên vân xa là vĩnh viễn xa nhau,
Cánh thanh loan hững hờ khua mây sám,
Trả Từ lang về với biển dâu.
Đường xưa lối cũ mờ sương khói ...
Còn Giáng Hương Bồng Đảo nơi đâu?
Du tử lại áo tơi nón lá
Vào Hồng Sơn leo lên đỉnh non cao
Tựa động Hoa Vàng ngày ngày trông vời biển biếc
Chỉ thấy trời mênh mang hòa nước thẳm một màu
LTĐQB
Huyện Tiên Du nhớ ai xưa trước công đường treo ấn tín,
Lấy gió trăng thay thế mộng công hầu,
Áo cừu, nón lá,
Thơ túi, rượu bầu;
Tiểu đồng cho về quê cũ.
Cửa Thần Phù trèo quế nhịp thưa mau.
Biển trải lưu ly, cẩm thạch,
Trời phô mã não, hồng châu,
Ngư nữ đón chào trước mặt,
Hải âu đưa tiễn đằng sau.
Trùng dương dạt dào vang điệp khúc
Âm thanh thượng giới ngập trời thâu.
Bình minh mây lành quy tụ
Long lanh rực rỡ muôn màu ...
Đảo hoa bỗng dưng xuất hiện
Bồng bềnh cưỡi sóng bạc đầu
Bướm ong rộn ràng nghênh đón.
Cỏ cây kính cẩn cúi chào,
Ngọc nữ hòa ca bên suối :
Từ lang ơi! Tiện nữ đợi hèn lâu!
Này phút giao thần, âm dương khai thái:
Cửu tiên ban rộng mở lần đầu.
Gió hiu hắt đưa thuyền lan vào bến mộng,
Trăng hư huyền soi lối ảo giữa ngàn lau,
Cạnh tiên mẫu uy nghi thiên kiều bá mị
Nọ giai nhân chàng cởi áo chuộc năm nào.
Sóng mắt xuyến xao,
Thần hồn điên đảo,
Chưa cầm tay lòng dạ đã nôn nao!
Cửa Quỳnh Hư sánh vai xem hoa nở,
Động Bích Đào kề má nụ hôn trao ...
Gác Dao Quang chiều hôm chờ tiên nương về chầu Ngọc Đế
Động lòng phàm quê cũ hỏi nơi nao,
Thế là hết! Bụi trần khi đã dấy
Duyên tục tiên khó giữ bền lâu.
Rồi... Bồng Đảo sẽ tan theo bọt nước!
Mộng Tiên Hôn gập lại dễ chi đâu?
Thôi đành vậy đành suôi theo số kiếp!
Lên vân xa là vĩnh viễn xa nhau,
Cánh thanh loan hững hờ khua mây sám,
Trả Từ lang về với biển dâu.
Đường xưa lối cũ mờ sương khói ...
Còn Giáng Hương Bồng Đảo nơi đâu?
Du tử lại áo tơi nón lá
Vào Hồng Sơn leo lên đỉnh non cao
Tựa động Hoa Vàng ngày ngày trông vời biển biếc
Chỉ thấy trời mênh mang hòa nước thẳm một màu
LTĐQB
Từ Thức gặp tiên
Ngày xưa, vào đời Trần, niên hiệu Quang Thái (1388-1398) có chàng thư sinh ở đất Hóa Châu tên Từ Thức, giữ chức huyện Tiên Du, thuộc tỉnh Bắc Ninh ngày nay.
Cạnh huyện đường có ngôi chùa danh tiếng, trước sân chùa có một gốc mẫu đơn quý lạ. Hàng năm đến kỳ nở hoa, người ta mở hội tưng bừng, trai gái các nơi tấp nập kéo nhau đến dự hội thưởng hoa.
Năm Bính Tỵ, vào khoảng tháng hai, người ta thấy có một cô gái tuyệt sắc trạc lối mười lăm, mười sáu tuổi đến dự hội. Nàng ít tô điểm phấn son song làn da mặt hết sức mịn màng, tươi thắm.
Để ngắm hoa được gần hơn, nàng vin một cành hoa xuống, không ngờ mẫu đơn dòn gãy dưới tay. Người giữ hoa trông thấy liền bắt nàng trói vào gốc cây. Đến xế chiều cũng không thấy có ai đến chuộc cứu nàng. Từ Thức nhân đi qua, nghe câu chuyện, động lòng thương người đẹp, bèn cởi áo cừu đang mặc đưa cho nhà chùa để bồi thường. Cô gái được thả ra ngập ngừng cảm ơn Từ Thức rồi đi về một phía mất hút.
Từ đó Từ Thức càng được dân tình mến trọng là một vị quan hiền đức. Nhưng Từ Thức vốn thích bầu rượu, túi thơ, cây đàn hơn là chồng giấy tờ ở công đường, mải mê theo cảnh đẹp trời mây mà bỏ bê cả việc quan. Cấp trên gởi tờ khiển trách, bảo rằng ông cụ thân sinh trước kia là một vị quan đại thần, lẽ nào chàng không nối được nghiệp nhà mà giữ nổi chức tri huyện? Từ Thức thở than: "Lẽ nào chỉ vì một vài đấu thóc mà ta đành dìm thân trong chốn lợi danh! Sao bằng với một chiếc thuyền con, ta thoát khỏi vòng cương tỏa. Nước biếc non xanh sẽ không bao giờ phụ ta"!
Rồi chàng trả ấn từ quan, lui về vùng núi non ở huyện Tống Sơn. Mang theo bầu rượu, cây đàn, chàng đi du ngoạn khắp mọi chốn danh lam thắng cảnh. Gặp nơi đẹp đẽ chàng dừng chân uống rượu, làm thơ. Vết chân, câu thơ của chàng ghi dấu ở nhiều nơi, núi Chích Trợ, động Lục Vân, nguồn sông Lễ, bờ Kênh Nga.
Một hôm, chàng tới cửa Thần Phù, trông ra ngoài biển thấy một lớp mây năm sắc kết thành đóa hoa sen. Chàng ngồi thuyền đến nơi, gặp nhiều núi non kỳ dị. Từ Thức lo ngại bảo người chèo thuyền:
"Ta đã đi khắp miền đông nam, biết rõ cả vùng này, nhưng chưa bao giờ nghe nói đến những núi non kỳ tú kia. Có lẽ đây là non Tiên đưa đến, hay núi Thần dời lại, không thì làm sao ta chẳng hề thấy bao giờ"?
Rồi sai buộc thuyền, lên bờ. Đi được vài bước thấy sừng sững trước mặt một sườn đá cao nghìn trượng, Từ Thức thở ra: "Không có cánh làm sao mà vượt qua được"? Rồi chàng lấy bút viết lên thành đá một bài thơ.
Đang lúc mải mê ngắm cảnh, chàng bỗng thấy sườn đá mở ra một cửa hang động rộng chừng một trượng. Chàng vén áo lần vào. Vừa đi được vài bước thì cửa hang tự khép lại, chàng chìm trong bóng tối không còn biết đâu lối ra. Chàng liều chết sờ theo lớp rêu trên đá mà đi, theo một lối quanh co, được một quãng thì đường hầm dần dần mở rộng. Ra khỏi bóng tối, mắt chàng chói ngợp vì ánh sáng rực rỡ, sửng sốt vì mây muôn màu sắc bao phủ các đền đài giát bằng châu ngọc giữa cảnh vườn đầy hoa quý lạ, hương thơm khác thường.
Từ Thức còn đang ngây ngất, tưởng mình đang mơ, thì bỗng vẳng có tiếng cười trong trẻo ở sau lưng, chàng ngoảnh lại thấy hai cô gái áo xanh đang khúc khích bảo nhau:
"Kìa, chú rể mới nhà ta đã đến"!
Rồi hai nàng bỏ đi. Một lát sau trở ra bảo: "Phu nhân chúng tôi cho mời chàng vào". Từ Thức theo. Đi qua một quãng sân, hai bên tường thêu dệt gấm hoa, đến một lớp cửa son, chàng thấy treo ở trên lầu cao hai bức hoành phi chữ vàng: "Quỳnh Hư chi điện và Giao Quang chi các".
Trong cung điện, một bà tiên mặc áo trắng đang ngồi trên giường thất bảo. Bà tiên mời Từ Thức ngồi lên ghế bên cạnh rồi bảo:
"Chàng vốn say mê cảnh lạ, bấy lâu đã thỏa chí bình sinh ngao du đó đây, chàng có biết nơi này là đâu không"?
Từ Thức đáp:
"Tôi là một thư sinh sống ẩn dật ở huyện Tống Sơn, ngao du với một chiếc thuyền con ở giữa trời biển. Tôi không được biết là chốn này có lầu hồng, điện biếc. Lòng tôi đây còn nhiễm đầy trần tục, không hiểu biết được đây là chốn nào, xin phu nhân vui lòng dạy cho kẻ thư sinh được thấu rõ".
Bà tiên nói:
"Phải, chàng làm sao mà biết được chốn này. Đây là hang thứ sáu trong ba mươi sáu động Phù Lai. Nơi này biển bao bọc chung quanh, lơ lửng không chạm đất, cũng như núi La Phù theo chiều gió mưa mà tan hợp, như núi Bồng Lai mọc trên ngọn sóng. Ta đây là Ngụy phu nhân, tiên chủ núi Nam Nhạc. Vì thấy chàng có đức nên mới cho mời đến"!
Nói rồi bà tiên đưa mắt ra lệnh cho các tiên nữ đứng hầu. Một nàng áo xanh đưa từ trong ra một tiên nữ trẻ tuổi. Từ Thức liếc nhìn thì nhận ra người đã làm gẫy cành mẫu đơn trong Hội Thưởng Hoa. Bà tiên trỏ thiếu nữ mà nói với Từ Thức:
"Em nó là con gái ta, tên gọi Giáng Hương. Ngày trước nó gặp nạn trong Hội Thưởng Hoa, được chàng cứu thoát. Lòng em nó vẫn không quên. Ta muốn cho nó kết duyên với chàng để đền ơn đó".
Rồi bà tiên ra lệnh cử hành hôn lễ ngay đêm hôm ấy, dưới ánh đèn mỡ phụng, trên chiếu thêu rồng. Hôm sau, chư tiên ở khắp nơi đến mừng đôi tân nhân. Kẻ mặc lụa từ phương bắc cỡi rồng xanh đến, kẻ mặc tơ từ phương nam cỡi ly vàng đến, kẻ ngồi xe ngọc, kẻ đi xe mây... Các tiên tụ họp trên gác điện Giao Quang rèm ngọc, sáo vàng.
Khi Kim Tiên đến, tất cả chư tiên đều xuống điện rước lên ngồi ở trên ngai pha lê bày chính giữa. Chư tiên vừa ngồi xuống, tiếng nhạc trời văng vẳng trỗi lên. Đủ các thứ rượu quý đượm hương ngào ngạt rót dâng ra.
Tiên nương mặc áo lụa nói:
"Chúng ta dạo chơi trong vùng này đã gần tám mươi ngàn năm, biển phía nam đã ba lần biến đổi. Giờ đây chú rể không sợ thay đổi đời sống, từ xa đến đây để lấy vợ. Tôi nghĩ là chú rể sẽ không hối tiếc đời cũ và sẽ không còn nói là trên đời này không có Tiên"!
Kim Đồng, Ngọc Nữ sắp thành nhiều hàng dài bắt đầu múa. Ngụy phu nhân chủ động đứng ra mời tiệc. Giáng Hương rót rượu đưa đến tay chư tiên.
Nàng tiên trẻ tuổi mặc tơ cười nói:
"Cô dâu chúng ta hôm nay thịt da như mỡ đọng, không còn gầy như trước nữa. Người ta thường nói là con gái thượng giới không có chồng. Tôi không còn có thể tin như vậy nữa"!
Ngụy phu nhân nói:
"Tôi nghe nói người ta có thể gặp Tiên song khó mà tìm đến. Những cuộc gặp gỡ hiếm có, nhiệm mầu, thời nào cũng thấy: tỉ như vết tích đền Bạc Hậu, núi Cao Đường, dấu chân ở Lạc Phố, đồi ngọc Giang Phi, nàng Lộc Ngọc lấy Tiên Sử, Vân Tiêu gặp Thái Loan, Lan Hương và Trương Thạc. Nếu ta chế giễu cuộc hôn nhân này, thì những việc trước kia cũng hóa ra đáng cười lắm ru!".
Tất cả chư tiên đều cười, trừ ra nàng tiên áo lụa nói bằng một giọng kém vui:
"Cô dâu trẻ chúng ta đã thành thân tốt đẹp rồi. Nhưng khi tin kẻ tiên kết hôn với người tục xuống đến trần, trên Thiên Đình sẽ không khỏi có kẻ mỉa mai chúng ta. Chư tiên thượng giới phải gánh chịu lấy thành quả này. Tôi e rằng chúng ta không tránh khỏi tiếng tăm đó"!
Kim Tiên liền nói:
"Tôi ở Thiên Đình, chưa bao giờ đặt chân xuống ở bể trần, thế mà có kẻ xấu miệng đã nói rằng thiên tiên dâng rượu cho vua Chu, chim xanh đem tin đến cho vua Hán. Chính chúng tôi cũng phải chịu lấy những lời lẽ phạm thượng của người đời. Thế làm sao chư tiên tránh khỏi được lời vu khống kia? Tân lang đang ở đây, chúng ta không nên tranh luận với nhau điều ấy để làm buồn lòng chàng làm gì".
Chư tiên lại cười lên vui vẻ. Đến khi mặt trời ngả về tây, các tiên mới chia tay ra về. Còn lại một mình, Từ Thức cười bảo Giáng Hương:
"Ở thượng giới, tình yêu cũng đưa đến việc lứa đôi. Cho nên Chức Nữ
mới lấy Ngưu Lang, Thượng Nguyên theo Phong Trác ở dưới trần, Tăng Nhu viết ra thiên Chu Tần, Quần Ngọc làm bài thơ Hoàng Lãng. Hoàn cảnh tuy mỗi nơi có khác, song tình yêu ở đâu cũng giống nhau. Từ ngàn đời nay, bao giờ cũng thế. Bây giờ tất cả chư tiên đi rồi, sao không khí chung quanh đôi ta lại lạnh lẽo, buồn bã thế này. Có phải vì tình yêu không phát sinh ra ở lòng em, hay là em cố cầm giữ lại?"
Giáng Hương buồn rầu đáp:
"Các chị đều đã đắc đạo, có tên ở Hoàng Điện, thường lui tới Hồng Môn, sống ở chốn thanh khiết, vui chơi trong cõi cực tịnh, lòng không vương vấn dục tình. Còn em đây chưa sạch khỏi thất tình. Dấu vết còn ở nơi Thúy Điện, vấn vương duyên nợ trần ai. Thân em tuy ở điện ngọc nhưng lòng em còn dính bụi trần. Đừng đem em mà so sánh với các chư tiên khác!"
Từ Thức nói:
"Nếu thế thì em cũng không xa cách anh lắm"!
Cả hai đều phá lên cười.
Ngày tháng kế tiếp nhau trong khoái lạc thần tiên.
Một sáng, Từ Thức thấy hoa sen nở, hồ ngọc đã thay đổi màu xanh, thấm thoát thế mà đã qua một năm rồi.
Những đêm gió thổi lạnh lùng, những sáng sương sa nặng hạt, những tối trăng rọi qua song, có khi Từ Thức không làm sao nhắm được mắt. Một nỗi buồn tràn ngập tâm hồn, thức tỉnh chàng dậy.
Một hôm, trông ra xa thấy một con thuyền, chàng trỏ tay bảo Giáng Hương:
"Anh từ miền xa xôi kia tới đây, chân trời mờ mịt, sóng biển muôn trùng, không biết rõ nhà anh ở nơi nào!"
Một lát chàng lại nói:
"Khi đi, anh còn có mẹ, bạn bè ở dưới kia. Lòng trần chưa rũ sạch, anh muốn nhìn lại quê hương. Em hãy hiểu cho lòng anh, để cho anh trở về thăm nhà ít lâu. Không biết em nghĩ sao?"
Giáng Hương buồn bã không thốt nên lời. Từ Thức nói tiếp:
"Để cho anh đi dăm hôm, một tháng gặp lại các bạn, xếp đặt công việc nhà, rồi anh sẽ trở lại sống bên em mãi mãi cho đến già ở chốn Bạch Vân".
Giáng Hương khóc nói:
"Em không muốn lấy tình vợ chồng để ngăn anh đừng trở lại quê nhà. Em chỉ sợ rằng đời sống thế gian quá nhỏ hẹp, ánh sáng mặt trời quá vắn vỏi, anh sẽ không còn tìm thấy sân vườn xưa trong cảnh cũ nữa đâu!"
Nàng báo tin cho mẹ hay, Ngụy phu nhân thở dài bảo:
"Ta không ngờ con người ấy lại còn vương vấn tục lụy đến thế!"
Rồi cho sắm sửa một chiếc xe mây để đưa Từ Thức đi. Giáng Hương trao cho chồng một phong thư viết trên giấy lụa, dặn dò:
"Sau này khi xem đến bức thư, anh hãy nhớ đến em"!
Rồi hai người gạt nước mắt chia tay. Trong nháy mắt Từ Thức đã đặt chân xuống mặt đất.
Nhưng tất cả đều đã hoàn toàn đổi thay. Nhà cửa, người làng không còn là những người quen cũ nữa. Chỉ có các tảng đá bên bờ suối vẫn phủ rêu xanh như xưa.
Hỏi đến những người già cả trong làng xem có biết người tên Từ Thức không, mọi người đều nói:
"Hồi chúng tôi còn bé, có nghe nói là ông cố ba đời chúng tôi mang tên đó. Ông ấy đi lạc vào núi đã tám chục năm nay. Từ đó đến nay chúng tôi đã trải qua ba đời vua".
Từ Thức cảm thấy lòng buồn thấm thía, muốn trở lại thượng giới, song chiếc xe mây đã biến thành chim loan bay mất về trời. Chàng mở phong thư ra đọc: "Trong mây kết duyên loan phụng, mối tình đôi ta đã dứt! Làm sao tìm lại non Tiên trên biển cả? Chúng ta khó gặp được nhau lần nữa", mới biết là Giáng Hương đã gởi chàng những lời vĩnh biệt.
Sau đó, Từ Thức khoác áo lông, đội nón nhẹ, một mình đi vào núi Hoành Sơn, không thấy trở về nữa .
Từ Thức
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Từ Thức là một nhân vật huyền thoại vào đời nhà Trần trong truyện dã sử Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ. Ông quê ở Tống Sơn - Hòa Châu - Thanh Hóa và được hư cấu là một người gặp được tiên và ở cùng tiên nữ trong chốn tiên cảnh. Tương truyền nơi ông gặp tiên chính là động Từ Thức.
Không nên nhầm với Từ Thứ
Mục lục
Thân thế
Theo
truyền thuyết, Từ Thức quê ở ở Hòa Châu (tức Thanh Hóa bây giờ) trong
thời đại nhà Trần, niên hiệu Quang Thái (1388-1398) dưới triều vua Trần Thuận Tông. Ông xuất thân từ con quan nên được bổ nhiệm làm một chức quan nhỏ ở một địa hạt thuộc xứ Kinh Bắc (nay thuộc huyện Tiên Du, Bắc Ninh). Ông có sở thích hay đi ngao du, xem phong cảnh đẹp và làm thơ, còn việc quan thì ông thường bỏ mặc, nên hay bị quan trên quở trách, sau đó Từ Thức xin từ quan.
Truyện cũng cho biết cạnh huyện nhà ông có một ngôi chùa
danh tiếng, trong chùa trồng một cây mẫu đơn, đến kỳ hoa nở thì người
các nơi đến xem đông rộn rịp, thành một đám hội xem hoa tưng bừngtrong
chùa có một cây mẫu đơn lớn. Đây là địa điểm mà Từ Thức gặp được tiên.
Một số ý kiến cho rằng ngôi chùa này chính là chùa Phật Tích.[1]
Gặp tiên
Tại chùa
Tháng
2 năm Bính Tỵ (1396), một hôm khi Từ Thức đến thăm chùa có nhìn thấy
một thiếu nữ tuổi chừng mười sáu, mười bảy, nhan sắc xinh đẹp, đến xem
hoa, nhỡ tay vịn gãy một cành hoa mẫu đơn, không có gì để đền, nên bị các chú tiểu nhà chùa bắt giữ lại để phạt vạ[1].
Từ Thức trông thấy cảnh đó và với tấm lòng nhân hậu, hiệp nghĩa, ông
liền cởi áo mặc ngoài, chuộc cho thiếu nữ. Mọi người đứng xem đều khen
Từ Thức là người nhân đức.
Tại cửa Thần Phù
Từ Thức nghe danh huyện Tống Sơn
có nhiều núi đẹp, liền đem theo một tiểu đồng và một túi đàn đến dựng
một gian nhà nhỏ ở chân núi để ở. Từ đấy, những nơi phong cảnh đẹp quanh
vùng, không nơi nào là không có vết chân Từ Thức.
Chợt trông thấy một cái hang bên sườn núi, cửa hang tròn và rộng,
chàng thử vào hang xem sao. Từ Thức mới đi được vài bước thì cửa hang
bỗng đóng ập lại. Hang tối mịt mùng, không còn biết đường lối nào. Từ
Thức phải lần theo khe nước mà đi. Ði một lúc lâu, thấy có ánh sáng,
ông lần ra khỏi hang và đi đến một chân núi khác. Thấy núi cao vòi vọi,
sườn núi dốc ngược, Từ Thức cố bám vào hốc đá trèo lên.
Lên cao, ông thấy có đường rộng, rồi lên đến đỉnh núi thì trời quang
đãng, ánh sáng rực rỡ, xa xa có lâu đài cung điện nhấp nhô bên những lùm
cây xanh. Từ Thức đi theo đường lớn đến một lâu đài. Bỗng có hai thiếu nữ mặc áo xanh chạy ra, bảo với nhau rằng: "Chú rể nhà ta đã đến kia kìa!", rồi hai người chạy vụt vào tòa nhà lộng lẫy.
Một lúc sau, hai người lại ra, nói với Từ Thức rằng:"Phu nhân sai chúng tôi ra mời người vào chơi".
Từ Thức đi theo hai người con gái, thấy lầu son gác tía, tường gấm,
bậc đá xanh, trước kia ông chỉ thấy đề cập đến trong sách, bây giờ mới
thật mắt trông thấy. Trên mấy cửa đi qua, chàng thấy có chữ đề: "Ðiện
Quỳnh Hư", "Gác Giao Quang", ông theo hai thiếu nữ lên gác, thấy một vị
phu nhân mặc áo lụa trắng ngồi trên sập thất bảo, trước sập có kê đôi kỷ
gỗ đàn hương.
Người đó cho biết đây là hang thứ sáu trong ba mươi sáu động núi Phi
Lai, xưng là Ngụy phu nhân, địa tiên núi Nam Nhạc. Phu nhân bảo thị nữ
gọi một tiểu thư ra. Vừa trông thấy, Từ Thức nhận ngay ra người con gái
đánh gãy cành hoa mẫu đơn trong chùa ngày nọ.
Người con gái đó có tên là Giáng Hương, mang ơn của Từ Thức nên đem lòng cảm kích. Ngay đêm hôm ấy, phu nhân sai mở tiệc hoa, cho hai người làm lễ thành hôn.
Trở về nhân gian
Từ
Thức ở được chừng một năm, có ý nhớ nhà, nói với Giáng Hương rằng: "
Tôi đi xa nhà đã lâu, lắm lúc nhớ quê cũ, muốn về thăm một chút". Giáng
Hương khuyên rằng: "Thiếp không phải vì tình lưu luyến hẹp hòi mà ngăn
trở ý định của chàng, chỉ vì ở trần gian tháng ngày ngắn ngủi, sợ chàng
có về đến nhà, cũng không thấy còn như trước nữa".
Sau đó vị phu nhân mới sai người lấy một cỗ xe để tiễn đưa chàng.
Giáng Hương viết một phong thư dán kín đưa cho chồng, dặn đến nhà hãy mở
ra xem.
Từ Thức từ biệt Giáng Hương và Phu nhân, rồi lên xe, chỉ chớp mắt đã
về đến làng cũ. Phong cảnh khác hẳn xưa, chỉ còn hai bên khe núi là vẫn
nguyên như trước. Chàng đem họ tên mình hỏi thăm các cụ già trong làng
thì có một cụ trả lời: "Hồi nhỏ, tôi cũng có nghe nói hình như cụ tổ bốn
đời nhà tôi họ tên cũng như thế, nhưng lạc vào hang núi cách đây đã
ngót hai trăm năm rồi".
Mất tích
Từ
Thức buồn rầu, muốn lại ngồi lên xe tiên để đi, thì xe đã hóa thành
chim loan bay đi mất rồi. Mở bức thư của Giáng Hương ra xem, chàng chỉ
thấy có dòng chữ: "Ở nơi tiên cảnh, cùng nhau kết bạn, nay duyên xưa đã
hết, không còn mong hội ngộ".
Về sau, người ta thấy Từ Thức đội cái nón nhỏ vào núi Hoàng Sơn (thuộc huyện Nông Cống, Thanh Hóa) không thấy trở về nữa.
Xem thêm
- Truyền kỳ mạn lục
- Tranh Truyện Cổ Tích Việt Nam - Từ Thức Gặp Tiên, Thụ Nho - Hà Dũng Hiệp, Nhà xuất bản Mỹ thuật, năm 2006
- Động Từ Thức
- Chùa Phật Tích
