Chuỵên tin hay không còn tùy mỗi người, nhưng qua bài bài tản văn của anh Phạm Nga, mời quý anh chị vào "tùy duyên" nhé.
Cám ơn anh Phạm Nga đã có những bài hay gửi đến Blog này.
Caroline Thanh Hương
Tản văn
Về Những Người Mang Kiểu Mặt ‘Tâm Linh’
1.
Trong truyện Kiều, khi
đề cập đến một nhân vật xấu - điển hình cho phe phản diện - là Tú
bà, mụ chủ lầu xanh chuyên buôn bán gái tơ, thì chỉ với vài nét
chấm phá, thi hào Nguyễn Du đã vạch ra một diện mạo xấu xí, đầy
phản cảm, thật phù hợp với nghề nghiệp của mụ ta: “Thoắt trông nhờn nhợt màu da”. Ngược
lại, khi giới thiệu một nhân vật tốt - điển hình cho phe chính diện -
là Từ Hải, lãnh tụ quân khởi nghĩa,
Nguyễn Du cũng chỉ cần chấm phá gẫy gọn “Râu hùm, hàm én, mày
ngài” mà nên diện mạo đầy
uy vũ trượng phu, vừa đẹp vừa sáng, của vị “khách biên đình”.
Đáng
chú ý là trong cả hai trường hợp, thi hào Nguyễn Du đã mô tả trước
cho độc giả chúng ta thấy diện mạo của nhân vật cái đã, rồi sau đó
ông mới cho biết về tên tuổi và sơ nét về tánh khí, nhân cách, nghề
nghiệp… của nhân vật đang “diễn xuất” trong mạch truyện. Như về trường
hợp Từ Hải, nhân vật tốt, khi đọc câu thơ thứ 2165 trong truyện “Râu
hùm, hàm én, mày ngài”, người đọc có thể mường tượng ra ngay một con
người tốt, trong sáng, lành mạnh… Và khi đọc đến các câu 2172, 2173
và 2174: “Họ Từ tên Hải, vốn người Việt Đông / Giang hồ quen thú vẫy vùng/
Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo”, tức được tác giả cho biết thêm cụ
thể một phần “sơ yếu lý lịch” của nhân vật oai hùng này, nhiều
người trong chúng ta không khỏi hài lòng, thú vị về trực giác hay sự
mường tượng chính xác của mình.
Đó là trong truyện,
tức trong tác phẩm văn học có hư cấu. Còn trong thực tế đời sống xưa
nay, ngay ở lần đâu mới làm quen, đối diện với một người lạ, thì không
cứ phải là thầy bói, thầy xem tướng, nhân viên điều tra hình sự hay
chuyên gia tâm lý…, ai trong chúng ta cũng đều ít nhiều có một số cảm
nhận, mường tượng và dự đoán sơ khởi về tính khí, nhân cách và cả
nghề nghiệp của người đối diện.
Trên
đường phố, trong đám đông, cả trên màn ảnh truyền hình tại nhà, lúc
nào người ta cũng có dịp diện kiến – nói nôm na là thấy mặt –
vô số những khuôn mặt, nét mặt, vẻ mặt, kiểu mặt … khác nhau của
người này, người nọ. Trong ngôn ngữ thường ngày, với từ ‘cái mặt’;
hay ‘mặt’ thôi cho ngắn gọn, có thể kể: (cái) mặt thầy bói,
(cái) mặt con buôn, (cái) mặt thư sinh, (cái) mặt võ biền,(cái)
mặt nhà báo, (cái) mặt trí thức,(cái) mặt chính khách,(cái)
mặt thầy bói, (cái) mặt dân chợ trời, (cái) mặt chạy
chọt, (cái) mặt dân anh chị, (cái) mặt si tình.v.v…
Kiểu
mặt điển hình được bàn ở đây (tạm) có tên gọi là kiểu mặt tâm linh.
Đúng
ra, xưa nay kiểu mặt tâm linh đã lặng lẽ phổ biến đầy khắp trong
cuộc sống – đặc biệt là đời sống trong nước vốn rất phân hóa, nhiễu nhương sau
tháng 4-75. Cái cuộc sống đã diễn ra một điều trái khoáy lạ lùng trong cuộc sống
người Việt, đó là khi các giá trị tinh thần, đạo đức càng bị xuống cấp trước xu
hướng hưởng thụ tiện nghi vật chất tràn lấn, tưởng mọi người sẽ càng trở nên
duy lý, thực dụng, chỉ tin cái gì thực tế, kiểm chứng được, kiểu “Có thực mới
vực được đạo”… thì thực tế là tâm lý mê tín dị đoan hay tà thuyết, ngoại đạo
(so với các giáo lý, tín ngưỡng truyền thống như Phật giáo, Thiên Chúa giáo), đi
tin những điều hư ảo, vô căn cứ… lại ngày càng phát triển, ngay cả trong giới
trí thức và giới trẻ thời đại 4.0., đặc biệt là cho đến hiện nay, dân phương Bắc
gốc XHCN, gồm cả đãng viên, cán bộ cao cấp, doanh nhân mới giàu lên… thì “tin”
còn hơn ai hết thảy!
2.
Thoạt nghe tính từ ‘tâm linh’ có vẻ cao đạo, người ta dễ
nghĩ ngay rằng người mang kiểu mặt
tâm linh như thế hẳn phải thuộc về giới tu sĩ, tín đồ
sùng đạo, giới đạo gia, nhà nghiên cứu và hành đạo thuộc các tôn giáo
chính thống hay tín ngưỡng dân gian, cả những đạo rất cao sâu, kín ẩn như Mật
tông Tây Tạng, Uế tích kim cang, Khoa học giáo… Hay mặt khác, từ tâm linh có thể dùng để nói đến
loại người sống hướng nội, có sinh hoạt nội tâm phong phú hoặc phức tạp,
bao gồm cả mẫu người bay bổng, đa sầu, đa cảm, hay suy tư rắc rối thường thấy
trong giới văn học, nghệ thuật.
Xưa nay, thực tế đời
sống đã cho thấy những người đeo đẳng công việc suy nghiệm, đau đáu trầm tư
mặc tưởng, đặc biệt là các triết gia, đạo gia, nhà triết học, nhà tư
tưởng…, như các tên tuổi thuộc các hệ phái duy tâm/duy linh trong giới triết
học, thần học Tây phương các thế kỷ trước, là Platon, Descartes, Nietzsche,
Marx… thì dù thường là râu xồm xoàm và tóc dài thậm thượt nhưng gương mặt
họ vẫn lộ rõ nét thông minh, trí thức; còn về những bậc hiền triết cổ
xưa của đạo học Đông phương (tôn vinh thực tại tâm linh hơn thực tại vật chất),
cùng hàng đạo gia, nho sĩ các đời sau, cũng thường đạo mạo, thướt tha
áo dài khăn đóng, thì chân dung “quí tướng” của họ được đời sau vẽ lại, có
thể cũng râu tóc xồm xoàm, dài thượt như dân ‘bụi đời’ nhưng vẫn toát lên
phong thái cao quý, mà điển hình là chân dung Lão tử, Khổng tử, Bồ Đề Đạt Ma, Hải
Thượng Lãn Ông…
Còn kiểu mặt tâm linh muốn nói ở đây thì khác hẳn những
đường nét có nơi chân dung của những ‘người khổng lồ’, những nhân vật dẫn đầu
trong tư duy về lãnh vực tâm linh, tư tưởng, trí thức của phương Đông cùng
phương Tây như đã nêu. Kiểu mặt tâm linh
muốn nói ở đây không khác thường, không mắc mỏ, cao siêu gì cho lắm, vì tự
thân kiểu mặt này không phải kén chọn người muốn đeo mang nó. Kiểu mặt này lại
càng không hề là thần thái cao quý tự nhiên, tất yếu lộ ra nơi những
người có nhân cách phi phàm, thân tâm đã đạt đến cảnh giới thực sự
“đạo cao, đức trọng” như Descartes, Nietzsche, Khổng tử, Bồ Đề Đạt Ma.
Gandhi…
Rõ hơn, kiểu mặt tâm linh lộ ra trong hai trường hợp,
một là do người ta muốn làm dáng, hai là bộc lộ như hệ quả của một kiểu
cách sinh hoạt đã kéo dài lâu ngày chày tháng về mặt tinh thần và xã
hội.
Đặc trưng của kiểu mặt tâm linh là vài nét gì đó u uất, khép
kín, có vẻ bí ẩn, có thể thấy nơi những người không hiểu sao nhân gian thường
dễ dãi gọi gom chung là “thầy”,
như: thầy bùa, thầy ngãi, thầy tụng đám
ma, thầy tế, thầy cúng, thầy coi tướng số/chỉ tay, thầy chấm tử vi, thầy xem
phong thủy, thầy lang vườn chữa bệnh bằng thuốc Nam…, tức gồm hết những quí
thầy có thể hành nghề chuyên nghiệp, thường xuyên, cũng có thể chỉ là bán
chuyên nghiệp, làm “nghề” chút đỉnh giúp bà con lối xóm trong lúc thầy thất
nghiệp hay chưa có việc làm ổn định.
Lại có loại người
khác, rất bình thường trong đám đông, vốn cũng thất nghiệp hay ít khi
có việc làm ổn định như quý thầy nêu trên, nhưng khổ cái là họ lại
chẳng có gì đặc biệt để được người khác gọi là ‘thầy’. Có điều
là hể mở miệng ra là họ chuyên nói dông dài theo cách gần như dành
quyền dạy người khác về bổn phận tin tưởng Phật Trời, thần thánh,
tin cả quỹ ma các loại cùng những chuyện thần bí, lời đồn thổi
huyền hoặc xưa nay thường lưu truyền trong dân gian, từ chuyện “hội Long
Hoa” tái diễn cho đến “sấm Trạng Trình” linh ứng… Họ cũng sẵn sàng bấm
quẻ trên ngón tay để xem vận hạn miển phí của người mời họ cà phê hay dự báo
cũng miễn phí cả cái số ‘giàu tới nơi’ của anh bán vé số quen mặt ở quán; hoặc
mở rộng ra thế giới, họ đoán Trump trước sau gì cũng phải đánh Ủn, dù chỉ là một
cuộc chiến 48 tiếng đồng hồ thôi là kết thúc, bởi lá số của Trump có sao này,
sao khác tùm lum!
Một cách có chủ ý,
loại người hay nhắc đến Trời Phật, ma quỹ này lúc nào cũng cố gắng
tự bày dọn kiểu mặt tâm linh để
minh họa cho kiểu ăn nói nửa bí ẩn nửa chán đời, khinh thường cuộc sống
của mình.
Nổi bật trong đám
người hay rao giảng về cõi siêu hình nói trên là những người một mực
kính tín, có khi cuồng tín trong đức tin của riêng mình, siêng năng giảng đạo,
‘nói pháp’ y như những bậc đại sư hay những giáo lý viên chính danh. Họ cũng
hay thường xuyên tình nguyện làm công quả ở cửa chùa, cửa đền, cửa phủ; tự đi hay
hô hào bá tánh đi hành hương đây đó, cũng như hay phát tán những tin tức về
phép lạ như Đức Mẹ khóc, Quan Âm đứng trên mây chỉ tay.v.v..
Mặt khác, những người có kiểu
mặt tâm linh thường tuyên bố ồn ào hay
ngược lại là thầm lặng tập tành một mình các môn Thiền đạo, Yoga, Pháp luân công,
Khí công…tại nhà sáng tối. Và tất nhiên họ không thể nào nhịn được chuyện ca ngợi
một hay cùng lúc nhiều phương pháp, kỹ thuật rèn luyện tâm linh/tâm thể,
như: chuyển pháp luân, thiền định, vận khí, trì chú, quán tưởng, điều tức,
buông xả, xuất hồn, ngưng thở giả chết, tiết thực .v.v… ngay tại bàn cà phê
hay chiếu nhậu. Rất ít khi kén chọn người nghe và gặp ai cũng xài câu “Đã có duyên gặp nhau ở đây… ”, họ tìm cách nói gần nói xa để rủ người
mới gặp vô “hội”, tất nhiên do họ hướng dẫn.
Cũng nét mặt tâm linh, nhưng bay mùi Âm khí một cách
dân dã, đại chúng, là nơi những người thuộc giới đồng bóng, xác phàm
thường ăn-ở-không mà chờ chực thần linh nhập vào mình, cả nơi những người
bán nhang đèn, giấy tiền vàng bạc, hàng mã, áo mão mặc cho tượng thờ.v.v…
Đặc biệt có lối tích tụ Âm
khí một cách có vẻ cao đạo, trí tuệ hơn, đó là nơi những nhà ngoại cảm học,
ngoại chất học khá hiếm hoi, chuyên nghề dẫn đường chỉ lối cho những ai cần tìm
mồ mã, hài cốt người thân đã mất tích, thất tung.
Nói chung, kiểu mặt tâm linh có ít nhiều, hơn kém nơi những
người, một mặt vẫn hằng ngày sống thở bình thường với nhu cầu vật chất thực tế
cơm-áo-gạo-tiền, nhưng mặt khác, tự họ cảm thấy mình - đặc biệt hơn người khác
- được hòa bản thân vào một tuyến liên lạc huyền bí với ai đó ở cõi vô hình,
siêu hình mà họ gọi là cõi Trên, cõi Âm, cõi của người khuất mày khuất mặt…
Để rồi với gương mặt tỏ
ra đầy vẻ tâm linh hay năng lực
thông linh, họ tự phong, tự giới thiệu là họ có khả năng thông tin hai chiều với
thế giới siêu linh, y các bạn trẻ lên net để chơi game online hay trao
đổi, mua bán với E.trade vậy.
Hẳn là nhờ online với
thế giới siêu linh, thầy bói mới có cơ sở tin tức, tư liệu phi-vật-thể gì đó
để “tiết lậu thiên cơ” mà thu tiền quẻ. Và thầy bùa mới có nguồn cảm hứng để
thiết kế ra đuợc bùa Năm Ông hay bùa Lỗ Ban. Và thợ mộc/thợ hồ mới có thủ thuật
phù phép vào giàn cột kèo ở những căn nhà mới cất, sau này có thể gây nên hiện
tượng “mộc đè” gia chủ. Và các xác phàm mới bỗng nhiên nói năng bằng cái
giọng lạ hoắc, khó nghe của các Cậu, các Cô từ cõi Trên nào đó. Hay người tập Thiền lâu
năm mới tuyên bố là mình nhắm mắt vẫn thấy được mây ngũ sắc giăng đầy trời hay
đúng ra chỉ là một cõi trống không, hư vô… Vấn đề nằm ở chỗ các thầy, thợ,
thiền giả… có thành thật khi tiết lộ những điều dị thường nói trên không, hay
chỉ là tô vẻ, ngụy xưng về khả năng ‘online’
với ngoại giới của mình.
3.
Đối với riêng tôi, có
thể gọi là kinh nghiệm thiết thân, qua đó có thêm nguồn tư liệu, ý tứ
cho bài tản văn này là, chính tại nhà mình, tôi đã có một cơ hội
đặc biệt – giới mang kiểu mặt tâm
linh thường gọi là có duyên, gặp duyên – khi tiếp xúc một phụ nữ
chuyên nghề xem phong thủy, xem hướng bếp, hướng đặt giường ngủ…
Lần đó, căn bếp nhà
tôi cần sửa chữa thì vợ tôi, muốn kê hướng bếp cho đúng bài bản tin tưởng,
đã nhờ người thân tìm cho kỳ được chị Bảy Lý, người nổi tiếng trong
vùng về xem phong thủy làm phước (miễn phí) ở tận miệt Long Điền (Bà
Rịa), để dẫn chị Bảy đến nhà tôi ở Sải Gòn.
Tại nhà tôi, nhà phong
thủy này biểu lộ một phong cách rất kỳ lạ, nặng trình diễn, như:
vẻ mặt dửng dưng, cao ngạo, không bao giờ nhìn vào mắt người tiếp
chuyện; mời trà nước, bánh trái thì không đụng tới cũng không thèm
nói cám ơn cho phải phép… Và trên hết là chị ta chuyên dẫn dắt mọi
người đến những đề tài huyền hoặc, vô căn cứ, như: “Gia chủ có nghe tiếng gì không? Không
phải gió đâu! Tiếng của hồn đó! Cuộc đất này hồi xưa có nhiều hồn
chết oan lắm, lo cúng đi!”, hay “Gia
chủ cũng có duyên, phước đức nên mới gặp được tui bữa nay. Tôi làm
phước, chỉ không cho cái hướng bếp, phải nghe lời, kê cho đúng nghe.
Hồi trước nghe lời thầy nào mà kê bếp bậy bạ vậy?”….
Qua tiếp xúc với một số
người có kiểu mặt tâm linh khác, nhiều
lần tôi cũng lại bị biến thành nạn nhân của chứng tự xưng, tự phong
nhảm nhí của họ, nhất là khi họ tỏ ý sẵn sàng làm phước (lại làm
phước!), rằng nếu tôi chịu thụ giáo, theo họ tu luyện, tập tành… thì sẽ thu
thập được nhiều chứng quả phi thường, hay cái thân còm nhom của tôi sẽ có được những năng lực, khí công ghê gớm, phi
phàm!
PHẠM NGA
(Tháng 3-2019)
Nghe đọc truyện ma